Welkom en mededelingen
Lied: “Wees hier aanwezig”
Het thema van deze viering is het “Aramees Onze Vader”.
Het is een hertaling van het Onze Vader wat wij goed kennen.
|
|
Ik heb in mijn leven heel wat onze vaders gebeden. Bij ons thuis was het de gewoonte, dat voor het naar bed gaan de rozenkrans werd gebeden. Na iedere 10 Wees Gegroeten werd het Onze Vader gebeden, dus 5x en verder voor elke maaltijd een Wees Gegroet en het Onze vader.
Ik heb nooit zo over de woorden nagedacht, want we raffelden alles in een recordtijd af.
Ik denk dat niemand bij ons thuis zich afvroeg wat we zeiden, maar bidden dat deden we. Het was duidelijk: handen gevouwen en op je knieën.
Tijdens deze viering voorbereiding vroeg ik me af: Wat is dat nou “bidden” en doe ik dat nog wel? Zoals vroeger bid ik zeker niet meer. Al hoewel ik me wel bedenk, dat het regelmatig bidden ook ordening/samenzijn verschaft, niet zomaar gaan eten of slapen.
Rituelen ervaren we als prettig, daarin verschillen gelovigen en ongelovigen niet van elkaar.
Maar wat is nou eigenlijk bidden en kan dat zonder gelovig te zijn? Ik denk het wel.
Iedereen bidt: b.v. als je de trein dreigt te missen en een belangrijke afspraak hebt.
Of als je een enge bult hebt, dan denk je zoiets als: Laat het niet gebeuren of laat het niet iets ergs zijn.
Vandaag herdenken we onze overledenen. Hoe vaak hebben wij al in stilte met ze gepraat en gezegd: Help me of dank je wel.
Van kunst genieten, de natuur, het kan ons heel blij maken en dankbaar.
In het onze vader wordt niet gedankt. Het is eigenlijk een smeekbede.
Maar het gevoel van dankbaarheid kennen we allemaal.
Ik wil eindigen met een gebed. Laten we bidden.
Onuitsprekelijke, die god wordt genoemd,
wij gooien biddend en zingend onze kleine taal de hoogte in
en weten bij voorbaat al, dat al onze woorden weer terugvallen op ons,
die ze naar U hebben uitgesproken.
Maar als ze dan terugkeren van U,
laat ze dan door U gezegend zijn
zoals een malse bui de grond opnieuw doet ademen,
de aarde mild en vruchtbaar maakt,
de rivieren opnieuw doet uitstromen naar de grote, blijvende zee.
Muziek van CD “Émotions” nummer 30 (“Méditation”).
Op zekere dag zien de leerlingen Jezus bidden.
Zodra hij klaar is vragen zij hem: 'Leer ons bidden, zoals ook Johannes zijn discipelen geleerd heeft'.
Jezus is altijd gewillig om zijn discipelen te leren. En zo leert hij hen het gebed, dat in de kerkelijke traditie als het Onze Vader is overgeleverd.
Leerde Jezus hen een geheel nieuw gebed? Nee, ze kenden een soortgelijk gebed, wellicht al vanaf hun kinderjaren, vanuit de Joodse gebeden, die dagelijks in de synagogen en thuis gebeden werden. Waarom herhaalt Jezus het dan?
Om het nog eens te onderstrepen, dat dit gebed de kerninhoud vormt van alle gebeden.
Het gebed waaruit Jezus citeert heet: Sjemonè Esré. Letterlijk vertaald: ACHTTIEN, omdat het uit 18 aparte beden bestaat.
Het Achttiengebed stond onder de Joden in hoog aanzien. Het was door voorgangers in Israël opgesteld, geheel uit teksten genomen uit de thora. Het Achttiengebed is dus de bron waaruit Jezus het 'Onze Vader' citeert.
De meeste christenen denken dat Jezus een totaal nieuw gebed heeft opgesteld, maar dat is dus niet zo. Het Onze Vader van Jezus was in feite een korte, kernachtige samenvatting van een ernstig en plechtig gebed wat al eeuwen bekend was.
Muziek: Pater Noster
Het Aramese Jezusgebed is niet gebaseerd op een oude Aramese tekst uit de tijd van Jezus, zoals vaak wordt gesuggereerd. Eigenlijk is het niets meer, maar ook niet minder, dan een hertaling van het klassieke Onze Vader. Er zijn twee hertalingen van Bram Moerland in omloop, die overigens niet wezenlijk van elkaar verschillen. In deze viering kiezen we er één van.
Dat de tekst niet op een oude Aramese tekst is gebaseerd, maar een hertaling is, maakt dat het Aramese Jezusgebed minder waardevol?
Bram Moerland probeert niet alleen het Onze Vader in eigentijdse taal uit te drukken, hij probeert ook dichter bij de essentie van de woorden te komen. Weliswaar sterk vanuit een gnostisch perspectief, maar dat staat voor mij persoonlijk dichter bij mijn godsbeleving dan wat de katholieke kerk mij altijd heeft geleerd.
Bram Moerland doet niets anders dan de menselijke schrijvers van de bijbelboeken vóór hem hebben gedaan: geïnspireerde teksten opschrijven. Niet gedicteerd door een God van boven, maar opwellend vanuit de innerlijke Bron.
Vandaar ook dat de tekst zoveel mensen diep raakt. En dat mensen, die het Onze Vader niet meer over hun lippen krijgen, wel het Aramese Jezusgebed kunnen uitspreken.
De hertaling van het Jezus-gebed door Bram Moerland staat dichter bij het oorspronkelijk door Jezus in het Aramees uitgesproken gebed dan het ‘Onze Vader’, zoals dat overgeleverd is in de kerkelijke traditie.
God, als bron van alle zijn, is hier dus niet in de hemel, zoals in het kerkelijk ‘Onze Vader’ maar in het hart van de mens, het kenmerk bij uitstek van de gnostische christendom uit de eerste eeuwen.
Dit Jezus-gebed benadrukt vooral de oorspronkelijke eenheid tussen God en de mens, en het wil die eenheid bevestigen, of herstellen waar die verstoord is geraakt.
Als we in ons hart geraakt worden door wat ons in het hier en nu omringt, zowel de natuur, de kosmos als de medemens, dan is dat een intieme ontmoeting met het alomtegenwoordige goddelijke.
De ontmoeting met het goddelijke in het hier en nu, is ook in overeenstemming met God als 'de Aanwezige' in het Oude Testament.
De openingszin in de Latijnse versie 'Onze vader die in de hemelen zijt' past niet in de toenmalige joodse voorstellingswereld, maar is later ontstaan onder invloed van de Griekse dualistische filosofie, die God transcendent, 'gans anders' gemaakt heeft, ver verheven boven de aardse werkelijkheid.
Het is niet waarschijnlijk dat Jezus die opvatting kende, laat staan deelde.
Muziek “Aramees Jezusgebed”.
Klassiek Onze Vader:
Onze Vader die in de hemel zijt.
Aramees Jezusgebed:
Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert.
In het klassieke Onze Vader wordt heel patriarchaal gesproken over “Vader”, die dan ook nog eens ver van ons in een “Hemel” vertoeft, hoe afstandelijk!
In het Aramese Jezusgebed staat God veel dichter bij ons als Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert. Een Bron van Zijn, die mij positieve kracht geeft, mij inspireert om liefdevol in het leven te staan. De Bron die wordt aangeraakt als mijn hart en ziel worden geraakt door het leven, door de ander.
Klassiek Onze Vader:
Uw naam worde geheiligd.
Aramees Jezusgebed:
Ik geef u een naam opdat ik u een plaats kan geven in mijn leven.
Bundel uw licht in mij – maak het nuttig.
Mogen wij Gods naam heiligen, verheerlijken, in plaats van te misbruiken voor onze eigen doeleinden. Maar dat is wel weer de afstandelijke God.
In het Aramese Jezusgebed wordt dat vrijwel onnoembare, dat we aanraken in onze ontroering, een naam gegeven: Bron van Zijn. We willen zo graag benoemen wat onnoembaar lijkt, zodat we het kunnen hanteren, erover spreken.
De volgende strofe: Bundel uw licht in mij – maak het nuttig, heeft geen pendant in het klassieke Onze Vader. Het geeft aan dat we ons leven graag willen leiden, geïnspireerd door de goddelijke Bron.
Klassiek Onze Vader:
Uw koninkrijk kome,
Aramees Jezusgebed:
Vestig uw rijk van eenheid nu.
Het klassieke “Uw koninkrijk kome” laat in het midden wat dat betekent.
In het Aramese Jezusgebed wordt het meer ingevuld: een rijk van eenheid. Had er niet net zo goed kunnen staan: heelheid? vrede?
Het woord “rijk” suggereert wel zoiets als dat God een “koning” is, dus ver weg, verheven boven ons. Misschien had ik liever zoiets gezien als: “Breng ons samen in een gemeenschap van eenheid, liefde, vrede.”
Klassiek Onze Vader:
Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel.
Aramees Jezusgebed:
Uw enige verlangen handelt dan samen met het onze.
“Uw wil” klinkt weer dreigend van bovenaf, als een dwingende God. Geen wonder dat God zo vaak gezien wordt als een straffende God, waar we zo bang voor zijn dat we zwarte kousen aantrekken.
“Uw verlangen” klinkt al een stuk uitnodigender. Als wij luisteren naar de Bron van Zijn, diep in onszelf als we ons ervoor open stellen, dan wordt de goddelijke liefde zichtbaar in onze mensengemeenschap.
Klassiek Onze Vader:
Geef ons heden ons dagelijks brood
Aramees Jezusgebed:
Geef ons wat wij elke dag nodig hebben aan brood en aan inzicht.
Het klassieke Onze Vader heeft het alleen over brood, waarbij ik al gauw alleen maar denk aan het vullen van de maag, wat wel zeker een dagelijkse levensbehoefte is.
Maar het Aramese Jezusgebed verwoordt het breder: Voedsel voor het lichaam (dat is: brood) en ook voedsel voor de geest (dat is: inzicht).
Klassiek Onze Vader:
En vergeef ons onze schulden, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven.
Aramees Jezusgebed:
Maak de koorden van fouten los die ons vastbinden aan het verleden, opdat wij ook anderen hun misstappen kunnen vergeven.
In het klassieke Onze Vader wordt onze vergeving gekoppeld aan de mate waarin wij anderen vergeven. Als wij anderen niet vergeven, dan wordt ons ook niet vergeven. Vergeving door de dwingende God.
Hoe anders klinkt dat in het Aramese Jezusgebed: Wij vragen dat wij niet meer worden bepaald door onze fouten uit het verleden, opdat wij zelf in staat zijn anderen hun fouten te vergeven.
Klassiek Onze Vader:
En leid ons niet in bekoring/verzoeking, maar verlos ons van het kwade.
Aramees Jezusgebed:
Laat oppervlakkige dingen ons niet misleiden.
Bekoring, verzoeking, moge God ons daarvan vrijwaren. Ja, we vragen God zelfs om ons van het kwade te verlossen! Wat is “het kwade”?? Gaat het er juist niet om dat we NIET van het kwaad verlost worden, maar dat we in staat zijn om voor het goede te kiezen en bidden dat we daartoe in staat zijn?
Dat staat juist verwoord in het Aramese Jezusgebed: dat we de kracht hebben om niet te kiezen voor het oppervlakkige, de wereldse verlokkingen zoals geld, macht, roem en roes, maar dat we kiezen om bij te dragen aan het Rijk van Eenheid, een mensengemeenschap van liefde.
Klassiek Onze Vader:
Want van u is het koninkrijk en de kracht, en de heerlijkheid tot in eeuwigheid.
Aramees Jezusgebed:
Uit u wordt geboren de alwerkzame wil, de levende kracht om te handelen en het lied dat alles verfraait en zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.
Deze strofe staat in het klassieke Onze Vader van de reformatorische kerken, in het katholieke Onze Vader (en ook bij Mattheus en Lucas) komt het niet voor. Wel zijn deze woorden in stijl met de rest: het koninkrijk, de heerlijkheid en de kracht komen van God, net alsof wij mensen maar moeten afwachten of het ons in genade wordt gegeven.
In het Aramese Jezusgebed wordt juist aangeduid wat de Bron van Zijn in ons teweegbrengt: het motiveert ons tot alwerkzame wil, het maakt levende kracht in ons los en inspireert ons tot een “lied dat alles verfraait en vernieuwt”.
Lied: “Aramees Onze Vader”
Introductie herdenking overledenen
Lied: “Als alles duister is”
De namen van de overleden basisleden worden genoemd; bij elke naam wordt een kaarsje aangestoken.
Na afloop wordt eenieder uitgenodigd een kaarsje aan te steken voor een eigen intentie.
Gedicht
Je naam zal niet worden uitgewist
Je naam blijft herinnerd
Je naam heeft sporen nagelaten
Je naam heeft mijn leven getekend
Je naam blijft gerespecteerd
Je naam blijft mij inspireren
Je naam gaf mij vreugde
Je naam geeft me hoop.
Het is uit een boek van Marinus v.d Berg (dichter) en Annemiek van de Berg. De titel van het boek: "de kracht van licht"
Lied: “Aramees Onze Vader”
Collecte voor Plan Nederland
Lied: “Zegenbede”
|
