Welkom en mededelingen
Facetten van ons zijn. Op de liturgie staat “op een eiland” want regelmatig hebben we behoefte om: de stilte te zoeken, op verhaal te komen, bij jezelf te gaan wonen. Maar het moge duidelijk zijn: Je neemt jezelf mee en je komt jezelf tegen in dat proces.
De facetten van ons zijn, proberen we te verwoorden in deze viering.
De Duitse pater en schrijver Anselm Grün zegt: “Je moet in woorden kunnen wonen”. Wij hopen dat dat gevoel er vanmorgen mag zijn.
Zingen: Gegroet jij die hier komt om licht
Facetten van ons zijn
Dit thema “Facetten van ons zijn”, heeft op allerlei manieren, in de vorige zes vieringen, vorm gekregen.
Een korte terugblik: We hebben een naam en mogen er zijn met onze lichte en donkere kanten. Ons levensverhaal is verbonden met anderen. We zijn allemaal op weg. In onze zoektocht, in onze vieringen, hebben we oude en nieuwe verhalen nodig. De oude bijbelverhalen - verhalen van mensen voor mensen - zijn onderdeel van onze traditie, maar onze kijk hierop, is veranderd. We zijn kritischer, selectiever, maar ook individualistischer geworden.
In de Paasvieringen staan voor ons, de aloude teksten uit de bijbel centraal. De laatste maaltijd van Jezus met zijn vrienden. Het lijdensverhaal, verbonden met het lijden van vandaag en de drie grote richtinggevende verhalen uit de christelijke traditie: de schepping - van donker naar licht - ; het uittochtverhaal - van slavernij naar vrijheid - ; het opstandingsverhaal - van dood naar leven -.
In de Pinksterviering staat het verhaal uit Handelingen 2 centraal. Een geweldige windvlaag, vlammen en “zij werden vervuld met de heilige Geest.” De Geest krijgen: het vermogen om van deze wereld een keten van bewoonbare plaatsen te maken, waar mensen liefdevol kunnen samenwonen.
Meerdere keren is het scheppingsverhaal genoemd of gelezen. De mens als beelddrager van God, van de Eeuwige. Geroepen om het goede te doen. En als het gaat over het goede, over goedheid, dan kom je uiteindelijk bij liefde uit, verwoord in 1 Korinthe 13: als je geen liefde hebt voor anderen, zijn woorden en daden zinloos. Neem je verantwoordelijkheid. Heb liefde voor elkaar, heb liefde voor het leven.
De tien woorden uit Exodus. Geen stokken om te slaan, maar richtingwijzers. (Ze worden al jaren gebruikt als interviewmodel in dagblad Trouw).
Trouwens in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staan ook van die richtingwijzers. Allemaal woorden, op grond waarvan je keuzes maakt. Keuzes, die de vrijheid van de ander niet inperken, maar ruimte geven, want de ander is een mens, net als jij
Zo zijn de vieringen a.h.w. een weefsel van verhalen geworden. Van dikke, dunne, stugge en soepele draden, waardoor er een kleurig kleed is ontstaan, want de facetten van ons zijn, zijn veelkleurig gekleurd en soms verkleurd.
En altijd weer de vraag: Hoe geef je invulling en betekenis aan je leven, hier en nu, in een wereld, die zo complex is geworden en waar de kwade krachten vaak de overhand lijken te hebben. Wat zet ons aan en geeft ons energie om toch hoopvol naar de toekomst te kijken. Hoe oud we ook worden, dat proces is nooit af…..en…..vanuit onze traditie is geloven ook nooit af.
Ik heb woorden in proza, poëzie, muziek en liederen nodig om a.h.w. in te wonen en die mij bij de les houden. Die mij tot nadenken stemmen, troosten, stimuleren, hoop en energie geven en tot actie aanzetten. Maar ook momenten van rust en bezinning. A.h.w. je terugtrekken op een eiland.
Ondanks ons tekort schieten, altijd weer de woorden:
“heb liefde tot je naaste, die is als jij. Jouw gelijke.” “wees solidair” “zoek de dialoog” “Neem je verantwoordelijkheid”.
Kernwoorden en zinnen, die verbinden en ondanks alles aanzetten om te blijven geloven: “En toch….” “Zien ….soms even….” “Die ons voor het licht gemaakt heeft…” “God weet ….komt het goed”.
Facetten van ons zijn. Het is vandaag de 7de viering met dit thema. Op de 7de dag in de 7de maand.
Voor veel mensen is 7 een geluksgetal. (Mooi toch). In de bijbelse traditie staat 7 voor “het is voltooid” maar geloven is nooit af……..
Zeven maal, zevenmaal, zevenmaal opnieuw geboren, klein gekregen, uitgeworpen, wordt een mens om mens te worden.
Zeventig maal zeven bomen, zullen bloeien, waar wij wonen, licht zal op het water stromen.
Zingen: Zevenmaal opnieuw geboren
Op een eiland
Soms heb je afzondering nodig, en stilte, om op verhaal te komen. Daar leent de zomerperiode zich ook goed voor. Vakantie, even weg, afstand nemen. Dat kan bijvoorbeeld op een eiland, waarmee we nu een sprong maken naar het onderwerp van deze viering, die als titel meekreeg Op een eiland.
Tja, op een eiland. Daar kan je van alles mee. Bij de voorbereiding van deze viering gingen we dus specifiek nadenken over een eiland, wat is dat eigenlijk en hoe kan je daar over denken.
Als je heel basaal begint, kan je nadenken over wat een eiland eigenlijk létterlijk is. Daar hebben we tegenwoordig Wikipedia voor. Bereid je voor, je moet even schakelen, jullie krijgen een stuk onversneden geologie te verstouwen. Daarna gaan we wel de diepte in, maar eerst even wat zakelijke kennis, een soort mini-college.
Wat is de definitie van een eiland. Dat is een landoppervlak dat aan alle kanten omringd is door water, maar kleiner is dan een continent en groter dan een rots of een zandbank.
Eilanden kunnen door diverse oorzaken ontstaan, zoals door vulkanische activiteiten of door sedimentatie of door de opheffing van koraalriffen.
De mens grijpt tegenwoordig overal in, en dus bestaan er nu ook kunstmatige eilanden, zoals de Marker Wadden, die op de liturgie afgebeeld staan.
Groenland is het grootste eiland ter wereld. En dicht bij huis hebben we natuurlijk de waddeneilanden. Deze eilanden zijn ontstaan door sedimentatie. Een eiland in de Waddenzee mag een eiland heten als er minimaal 160 hectare grond droog blijft staan bij een gemiddelde hoogwaterstand van de Noordzee.
Dan nog even wat wetenswaardigheden over diverse soorten eilanden. Een mens is immers nooit te oud om te leren.
Een getijdeneiland is een eiland dat bij eb bereikbaar is over land en bij vloed omringd wordt door water, zoals Mont Saint-Michel in Normandië.
Kleine rotsachtige eilanden worden scheren genoemd. Deze zijn ontstaan door de gletsjers tijdens de ijstijden. Een scherenkust komt met name voor in Scandinavië en Canada.
En tenslotte, een schiereiland is geen eiland maar een landoppervlak dat via een landengte met het vasteland verbonden is, vandaar de naam: bijna eiland.
Nou, dat was de inleiding met wat praktische kennis over eilanden en nu keren we terug naar het terrein van bezinning en reflectie. Dat doen we via de denk-sprong naar een bijzonder eiland aan de westkust van Schotland, vlak bij Iona, het gaat om het eiland Staffa. Het hoort bij de Binnen-Hebriden. De naam Staffa komt van het Noors voor staf, kolom of pilaar eiland. Het is een klein onbewoond eiland en is bekend om de basaltgrotten. De grootste en meest bekende grot is Fingal’s Cave. Vroeger heette deze grot in het Schots de melodieëngrot vanwege de natuurlijke acoustiek. In 1829 componeerde Felix Mendelssohn Bartholdy een concertouverture, die bekend is onder verschillende titels: Die Hebriden of Fingals Höhle of Die einsame Insel.
Muziek Mendelssohn: Die Hebriden / Fingals Höhle / Die einsame Insel
Mooie muziek. Die einsame Insel, een ietwat treurige titel, het stemt tot nadenken. En dat is precies was er op een eiland met je kan gebeuren. Dat kan op Staffa, maar ook op het vlakbij gelegen Iona. Jullie kennen Iona allemaal van de Iona Community, een oecumenische gemeenschap waarvan de leden verspreid over de wereld wonen. In onderlinge verbondenheid proberen zij op hun eigen plek bij te dragen aan activiteiten van vrede en gerechtigheid. Zij komen regelmatig letterlijk terug op het eiland voor bezinning/retraite. Eigenlijk gebeurt er natuurlijk iets vergelijkbaars als andere groepen op andere plaatsen bijeenkomen, zoals wij hier en anderen in andere groepen. Maar fysiek op een eiland wordt de onderlinge verbondenheid wel versterkt.
Een omgeving zoals op een eiland draagt dan ook bij aan die bezinning en bezieling. Want wat is een eiland ook al weer, een stuk land aan alle kanten omgeven door water. Je kan er niet zomaar weg, je bent daar en ook alleen maar dáár, en nergens anders. Dat kan positief zijn, juist ook voor een groep mensen. Iedereen is gedwongen om betrokken te zijn op elkaar, want er is geen contact met de buitenwereld met het vaste land. Het hangt er natuurlijk wel van af wat het doel van de betreffende groep mensen is. Maar er even van uitgaande dat iedereen van de groep er met hetzelfde doel is gekomen, kan het vertoeven op een eiland, een min of meer afgesloten plek, positief bijdragen aan het groepsproces. Het kan mensen bij elkaar brengen, onderling verbinden.
Maar omgekeerd kan het ook anders uitpakken, het gevoel dat je opgesloten zit, dat je niet weg kan. Een eiland kan ook een negatieve uitwerking hebben. En overdrachtelijk kan je ook vastzitten in jezelf op je eigen eiland.
Een eiland kan je zien als een rustpunt, met afstand van de dagelijkse dingen, teruggeworpen op jezelf. In een omgeving die groter is dan jezelf, met respect voor de natuur.
Een eiland kan je letterlijk nemen, maar je kan het ook overdrachtelijk zien. Ook op een berg of in een bos of in een stad, kan je op je eigen eiland zitten. Maar naar welk eiland je ook gaat, je neemt altijd jezelf mee en je komt naast anderen ook altijd weer jezelf tegen.
Zingen: Woord dat ruimte schept
Het eiland als stille plek in jezelf
Waar je ook naar toe gaat, waar je ook bent, je neemt jezelf mee en je komt jezelf tegen. Daar eindigt het vorige verhaal mee. En waar verteld wordt over het eilandgevoel, het daar zijn, er niet van af kunnen, neem ik u allen mee in het eilandgevoel in jezelf. Die er kan zijn waar je je ook begeeft.
Wat klinkt het mooi, het eiland als stille plek in jezelf. Ervaren we die stille plek?
Ervaar ik die stille plek? Is het niet vaak zo dat er van allerlei stemmen in je hoofd klinken die tegen je zeggen wat je moet doen? Wie je onrustig maken en ervoor zorgen dat je niet tot rust komt? Stemmen die aangeven dat je bezig moet zijn. Dat je moet zorgen... dat je niet lui mag zijn... dat je geen fouten mag maken... dat je... ieder kan het aanvullen met eigen woorden.
In het voorgaande verhaal is het al aangestipt: vastzitten in jezelf op je eigen eiland.
Geen verbinding ervaren met anderen, verdrinken in je eigen eiland.
Is dat afhankelijk van letterlijk op een eiland zijn? De vraag stellen is hem in feite al beantwoorden. Nee, ook in een groep mensen waar je je verbonden mee voelt, kun je het gevoel hebben op een eiland te zitten.
Dat voelt bepaald niet prettig, het gaat knarsen. Je wringt je in allerlei bochten om aan eisen van anderen, maar vooral aan je eigen eisen te voldoen waardoor je je stille plek uit het oog verliest. Wat voor mij dan ook betekent dat ik daardoor de verbinding met mezelf en met anderen kwijtraak. Ik voel me dan alleen, ik ben niet bereikbaar, niet meer zichtbaar. Juist dan kan dit gevoel sterker zijn wanneer ik me in een groep beweeg. Dat voelt voor mij als een eilandgevoel, afgesneden zijn van de anderen, alleen en eenzaam.
Je kunt je ook afvragen of je anderen op jouw eiland wil laten komen? Sta ik open voor anderen? Ken ik mijn grenzen en kan ik mijn grenzen verleggen?
Wat ik heb ontdekt is dat ik het eiland gevoel juist ook heel positief kan ervaren. Als de stille plek in mezelf waar ik altijd weer naar terug kan gaan.
Dit betekent dan, dat ik bij mezelf kan wonen en ook dat ik kan ervaren dat ik anderen nodig heb.
Jouw eigen eiland is de stille plek in jezelf. Waar je bij jezelf kunt wonen. En waar het goed toeven is.
Wat zou het toch mooi zijn wanneer je op elk gewenst moment, midden in de hectiek van je dagelijks bestaan, kunt gaan naar een plek waar het goed toeven is en waar je op adem kunt komen. En wat zou het heerlijk zijn te midden van alle gedachten en gevoelens een plek in jezelf te hebben waar het stil is.
Voor mij is mediteren een manier om naar die stille plek in mezelf te gaan. Het helpt me met aandacht in het hier en nu te zijn en te blijven. En hierbij te accepteren wat er is. Vanuit een vriendelijke houding naar mezelf. Ik ben gewoon aanwezig, niets hoeft. Het is een manier om tot de kern van mijn bestaan te komen, tot mijn eigen “centrum”.
Om in verbinding te komen met mijn kwaliteiten als liefde, schoonheid, vriendelijkheid, mededogen en wijsheid.
In de stilte van de meditatie wordt ik met mezelf geconfronteerd, met al mijn mogelijkheden, beperkingen en gevoeligheden. Ik kan daar met liefde naar kijken.
Liefde staat voor acceptatie, verbondenheid, mededogen en toewijding.
Dan is het ook belangrijk dat ik mijn wil inzet om de stilte in te gaan.
De wil staat voor autonomie, kracht en discipline. En beide zíjn nodig in het leven.
Muziek: Arvo Pärt, Spiegel im Spiegel
Bruggenbouwers
Spiegel im Spiegel, waarschijnlijk kennen jullie het stuk allemaal. Prachtige meditatieve en minimalistische muziek. De titel verwijs naar het oneindige beeld dat ontstaat als je in twee tegenover elkaar opgestelde spiegels kijkt.
Maar een spiegel geeft je ook letterlijk een reflectie op jezelf. Waar we het eerder eigenlijk ook over hadden in de termen van het eiland in jezelf. Dat is goed.
En daarna, vanuit de meditatie, de bezinning op jezelf, kan en moet je wel weer de wereld in. Om in termen van deze viering te blijven: het is prima om een tijd op een eiland te verblijven, maar je moet uiteindelijk ook wel weer van dat eiland af.
Symbolisch gesproken heb je een brug nodig om weer van het eiland af te komen. Maar mensen kunnen zelf ook bruggenbouwer zijn, voor anderen, op heel veel verschillende manieren. We noemen hier verschillende iconen, bruggenbouwers, hoopvolle voorbeelden van inspirerende mensen.
Als je iets wilt veranderen en wilt bijdragen aan een betere wereld moet je “geloof, hoop en liefde” hebben en houden. Bisschop Michael Curry haalde bij de Royal Wedding een citaat van M.L. King aan: “We moeten de kracht van liefde ontdekken. Als we dat doen, dan kunnen we van deze oude wereld, een nieuwe wereld maken, want liefde is de enige weg”. Wees een bruggenbouwer.
Zingen: Keer U om naar ons toe, keer ons toe naar elkaar
Wij noemen: Vrijwilligers in de gezondheidszorg. Mentoren voor jongeren in de knel. Buddy’s voor mensen die extra steun nodig hebben.
De talloze verbindende initiatieven van het zgn. ‘stille maatschappelijk middenveld’, dat zich inzet voor vluchtelingen. Wij kunnen bruggenbouwers zijn door de dialoog, het gesprek aan te gaan met andersdenkenden. Verbinding te zoeken en angst geen kans te geven.
Wees een bruggenbouwer.
Zingen: Keer U om naar ons toe, keer ons toe naar elkaar
Onderwijs is de basis voor een betere toekomst. We noemen: de 16-jarige Mohamad Al Jounde, een Syrische vluchteling, die samen met zijn familie een school bouwde in een vluchtelingenkamp in Libanon. Hij kreeg hiervoor de Kindervredesprijs 2017.
We noemen de 12 jarige Divina uit Kameroen, die de vredesbeweging oprichtte ‘I am standing up for peace”. Zij praat met leeftijdgenoten over de gevaren van geweld en radicalisering. Zij bereikte al meer dan 5000 kinderen in haar land.
Wees een bruggenbouwer.
Zingen: Keer U om naar ons toe, keer ons toe naar elkaar
Wij noemen alle initiatieven en inspanningen van degenen die zich inzetten tegen klimaatverandering en milieuvervuiling. We noemen Boyan Slat, de 23 jarige Nederlander die zich inzet om oplossingen te zoeken voor de plastic soep in de oceanen. Hij ontwikkelde een installatie om drijvend kunststof-afval op te vangen. In 2016 werd hij uitgeroepen door Readers Digest tot de Europeaan van het jaar.
Wees een bruggenbouwer.
Zingen: Keer U om naar ons toe, keer ons toe naar elkaar
Bisschop Paride stichtte een vredesdorp in Soedan, waar diverse bevolkingsgroepen samen leven en werken. Hij doorkruist zijn leven lang conflictgebieden om mensen nader tot elkaar te brengen. Hij geeft mensen hoop en moed om zichzelf te verbeteren en niet te vrezen. Dagelijks spreekt hij o.a. de volgende woorden uit als vorm van spiritualiteit en meditatie:
Liefde, plezier, vrede, geduld, medeleven, sympathie, waarheid, vertrouwen, vergeving, genade, hoop.
Wees een bruggenbouwer.
Zingen: Keer U om naar ons toe, keer ons toe naar elkaar
Collecte voor Pax
Op de envelop staat een prachtige zin: Samen brengen we de dialoog op gang en verbinden we groepen mensen voor vrede.
De zegen mee
Leef in verbondenheid
met wie je voorgingen en na je komen
met je geliefden die net als jij op weg zijn.
Leef in verbondenheid met je ziel
en luister naar de stem van de stilte.
Ga verder op jouw weg.
De vrede vergezelle jou en hen die bij je horen!
Zingen: Lied over de stormzee
|
