Afb. NieuwWij.nl
Op deze Bevrijdingsdag vieren wij dat er verschillen mogen bestaan in levensovertuigingen: ieder mag op zijn manier benoemen dat wat Eeuwig en Essentieel is in zijn bestaan.
Dragende krachten zijn daarbij: trouw, zorg, recht doen en onrecht bestrijden. Dat mag Liefde heten!
Welkom, aansteken van de kaars en mededelingen
Geloof je nog?
Die vraag werd mij enkele jaren geleden gesteld door een vriend, een atheïst. Ik reageerde in de trant van “Ja , maar niet meer zoals vroeger”. Ik probeerde dat uit te leggen, maar dat kwam niet over. Dat is helaas vaker te merken in gesprekken met mensen die niets met een God willen hebben. Het is een “zwart-wit denken”: Je gelooft in een God, letterlijk zoals er over geschreven is in de Bijbel (waarmee dan overigens gelijk de vloer aangeveegd wordt) of je gelooft helemaal niet.
Als ik nu zo’n vraag zou krijgen zou ik anders reageren. Ik zou de vraag terugkaatsen en vragen wat hij of zij bedoelt met dat “geloven”. Zo’n vraag biedt ruimte voor een gesprek over het thema van deze viering “flexibel geloven”
Het thema suggereert al dat er van geloven in een God of Eeuwige meerdere opvattingen zijn. Bijvoorbeeld:
Ik kan geloven in :
- een Eeuwige die kan ingrijpen in oorzaken en gevolgen in ons bestaan. Dus een Eeuwige die almachtig is en de loop van alle dingen kan beïnvloeden. Of:
- een Eeuwige die alleen, door alles wat leeft en door alle natuurkrachten, de loop van alle dingen kan beïnvloeden. Of:
- een Eeuwige die alleen door mensenhanden de loop van alle dingen kan beïnvloeden. Of:
- een Eeuwige als bron van liefde en die voor mij alleen bestaat als ik hem toelaat.
Zodra we spreken over een Eeuwige als bron van Liefde weten we maar al te goed dat in ons bestaan ook andere krachten werkzaam zijn. Kwade krachten die ons kunnen treffen, al of niet door ons eigen optreden.
Wat en hoe we kunnen geloven is opgetekend in heilige boeken. Wij kennen de bijbel. Het Jodendom heeft de Tenach en Thora; het Hindoeïsme heeft de Veda’s; het Boeddhisme heeft o.m. de Tripitaka en Mahayana-geschriften en de Islam heeft de Koran. Er is nog een veelvoud aan andere heilige geschriften van kleinere godsdiensten.
Wetenschappers zeggen dat de aarde 4 ½ miljard jaar oud is. In de relatief korte geschiedenis van de 200.000 jaar waarin de mensheid, de homo sapiens, bestaat, zijn zij hun taal gaan ontwikkelen. Ze zijn elkaar verhalen gaan vertellen en naderhand ook gaan opschrijven. Verhalen waarin zij, vanuit het inzicht en kennis die ze toen hadden ook godsbeelden beschreven en goden machten en krachten toekenden. Aanvankelijk ging dat vaak over meerdere Goden in verschillende rollen; naderhand ontstond het beeld van één almachtige God. Duivels verschenen als aanstichters van het kwaad.
Door de wetenschap, onze uitgebreide kennis van het heelal en de kosmos passen de klassieke Godsbeelden niet meer in onze werkelijkheid. Wat echter blijft is een diep ontzag voor al die mensen die het voor hén Essentiële en door hen ervaren Transcendente onder woorden wisten te brengen in hun verhalen. Er is daarbij echter geen enkel verhaal waarin de ultieme waarheid is opgetekend.
Harry Kuitert schreef al “Alles wat over boven is beschreven komt van beneden” en beneden zijn dan helaas ook de waarheidsridders die in naam van een opgeschreven beeld van hun God strijd en geweld gebruiken om de eigen zekerheden en eigen belangen veilig te stellen.
Geloof je nog? Ja. Het is een geloof in een toekomst met een zin voor mens en dier en onze aarde. Een toekomst waarin het leven gevierd kan worden. Een toekomst die, hoe bescheiden ook, te beïnvloeden is door in denken en doen verbinding te leggen met andersdenkenden en te zoeken naar universele waarden van de verschillende religies! Een nieuwe Oecumene! Als kader daarvoor zie ik een heilig krachtenveld van eeuwige beginselen zoals Carel ter Linden dit omschreef: liefde, trouw en recht, bevrijding uit onrecht en onderdrukking, vergeving en verzoening.
Flexibel geloven wordt zo een opgave om open te staan voor alles wat geschreven is, niet vastklampen aan waarheden , een veranderlijk inzicht koesteren als groei.
Flexibel geloven houdt ook in, bescheidenheid en verwondering voor alles wat is en zich openbaart. De Bron van Zijn ontmoet ik in wat mij ontroert.
Zingen: Vol van verweachting zijn wij gekomen ...
Groen Geloven
“ik geloof rood” zei een vriendelijk mannetje. “Dat is een mooie, warme kleur engeloof is warm”.
“Nou, ik geloof zwart”, zei een ernstige heer. “Zwart is ernstig en geloof is ernstig”.
“Ik geloof geel”, zei een vrolijk dametje. “Dat is een vrolijke kleur en geloof is vrolijk”.
“Ik geloof grijs”, mompelde een jongedame. “Grijs is saai en geloof ook”.
Kun je nog meer kleuren geloven? Ze dachten allemaal na en dachten toen van niet.
“Jawel”, zei een heel, heel oude man na een tijdje, “ik geloof groen”.
Waarom zei de grijsaard dat hij groen geloofde? “Omdat je in geloven altijd een beginneling bent. Hoe oud je ook bent, je blijft een groentje”.
(Open Deur, Stephan de Jong).
Citaten van Denkers
Gerard Reve
Eigenlijk geloof ik niets; en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft, dan denk ik dat Gij liefde zijt, en eenzaam, en dat, in dezelfde wanhoop, Gij mij zoekt, zoals ik U.
Dalai Lama
Het doet er niet zoveel toe of je in God gelooft of niet, of je in Boeddha gelooft of niet, of je in reïncarnatie gelooft of niet. Je dient een goed leven te leiden.
Dag Hammarskjöld
God sterft niet uit als wij ophouden in God te geloven, maar wij houden op te leven als we niet meer verlicht worden door die dagelijkse, wondere ervaring van de levensbron, die alle begrip te boven gaat.
Albert Einstein
Ik geloof in God die zich openbaart in een ordelijke harmonie van alles wat bestaat, niet in een God die zich bemoeit met het lot en handelen van mensen.
Krishnamurti (1895-1986)
De godsdiensten hebben God verdeeld in de uwe en de mijne, de Goden van het Oosten en de Goden van het Westen, en iedere God heeft de andere gedood.
Spinoza
Ik beschouw God als de in de dingen wonende oorzaak van alles , niet als een oorzaak buiten de dingen. Alles is volgens mij in God en beweegt zich in God.
Carel ter Linden:
Wat de bijbel “God” noemt is in mijn ogen een heilig krachtenveld van eeuwige beginselen: liefde, trouw en recht, bevrijding uit onrecht en onderdrukking, vergeving en verzoening. Eeuwige beginselen die het bijbelse Israël op een heel eigen manier en met vallen en opstaan aan het leven zelf heeft afgelezen en in allerlei verhalen gestalte. De bijbelse vertellers spraken over “God” voortdurend in beelden die zij ontleenden aan hun eigen wereld.
Lao-Tse(Chinees filosoof ong. 600 jaar voor Christus):
Alleen de liefde overwint, alleen de liefde behoudt,
wanneer de hemel een mens wil behoeden vervult hij diens hart met liefde.
Zingen: Geef alle ruimte aan de liefde ...
Flexibel Geloven
Flexibel: niet star of stijf, maar buigzaam en soepel.
Of zoals Hans het verwoordde: flexibel geloven, een opgave om liefdevol openstaan te voor andere waarheden, niet vastklampen aan eigen waarheid.
Geloven: het woord geloven even opgezocht in het woordenboek.
Tot mijn verrassing las ik dit: geloven, in het Engels ‘to believe’, oorspronkelijke betekenis ‘zich iets lief maken’ dat is toch mooi, geloven….liefde.
Geloven is ook vertrouwen.
Geloof jij in mij?... vertrouw jij mij? Heeft dat niet alles te maken met liefde?
Flexibel geloven, ik zie dan dat we met liefde naar de ander toebuigen, ons oor te luisteren leggen…..vertel eens, hoe beleef jij dat, hoe zie jij dat, wat geloof jij?
En dan niet afkeuren, maar openstaan voor andere inzichten.
Zo kunnen we nog veel van elkaar leren!
Als je zo naar elkaar kunt luisteren, dan schept dat vertrouwen en voelen we ons vrij om eigen keuzes te maken.
Zingen: Aramees Onze Vader
Geloven in vrijheid
Vandaag is het 5 mei, bevrijdingsdag.
We vieren onze vrijheid, 5 lange jaren 1940-1945 was Nederland bezet.
Ik zelf ben na de oorlog geboren, maar mijn opa en oma, mijn ouders, zij hebben de oorlogsjaren in Amsterdam meegemaakt. Zij vertelden ons dat het een angstige en onzekere tijd was.
Je kon niet vrij uit praten of je mening geven, wie was te vertrouwen?
En anno nu, leven nog zoveel mensen in angst, zijn op de vlucht, hopen op een beter leven in vrijheid. Waar men elkaar kan vertrouwen, in liefde naar elkaar omziet. Dat is vrijheid in geborgenheid.
In een boekje met filosofische verhalen las ik een fabel van Aesopus.
‘de wolf en de waakhond’.
De wolf en de waakhond.
Op een morgen liep een magere, hongerige wolf langs een boerderij. Net op dat moment kwam daar een hond vandaan.
Allebei tegelijk wilden ze iets zeggen. ‘Jij mag eerst’ zei de wolf.
‘Ik wou zeggen’, zei de hond, dat je er verschrikkelijk slecht uitziet.
Lang niks te eten gehad zeker?... nou jij’.
Ik wou zeggen’, zei de wolf, dat jij er verschrikkelijk goed uitziet. Ze geven je goed te eten daar op die boerderij’.
Allen al bij het denken aan eten, liep bij de wolf het water in de mond.
‘Tja, het leven is goed voor een waakhond.
Dat kan jij ook worden, wanneer je dat wil. Het is een rustig baantje met lekker veel eten!’
De wolf wilde dat wel en liep met de hond mee naar de boerderij. Toen ze er bijna waren keek de wolf nog eens goed naar de hond.
‘Wat heb je voor rare band om je nek?’, zei hij. ‘waar is die voor?’
‘O, die? Daarmee lig ik aan de ketting, wanneer ik moet waken’.
‘Aan de ketting?! Ze maken jou vast aan een ketting?!’
De wolf schrok zich rot. Hij moest er niet aan denken vastgemaakt te worden.
Hij draaide zich meteen om en ging er vandoor.
‘Jij liever dan ik’ riep hij nog tegen de waakhond.’
‘Voor eten alleen wil ik niet aan de ketting. Dan geef mij maar honger en de vrijheid.
Wat is vrijheid, hoe vrij willen we zijn?
Laten we een moment stil zijn.
Stilte en meditatie waarbij we luisteren naar muziek van Kevin Kern: Told to the Heart
Zingen: Vogelvluchten doen vermoeden hoe de vrijheid voelt zo hoog ...
Mededelingen en collecte voor het werk van Amnesty International
Zingen: Een land om van te dromen.
Afsluiting van de viering.
“Er is maar één Land; de wereld
Er is maar één Volk; de Mensheid
Er is maar één Geloof; de Liefde”
F. M. Wibaut
|
