Heb het leven lief

Welkom

Wat fijn om jullie hier na zo lange tijd weer te zien.
Hartelijk welkom allemaal in deze eerste viering in het nieuwe seizoen, een seizoen waarin het overkoepelende thema is: aards geluk.
“Heb het leven lief en wees niet bang” is het onderwerp van deze viering, die is voorbereid door Marian en Hans de Haan en door Aty en Marion van den Brink.

Paaskaars aansteken en Lichtje voor Ton

Vandaag steken we de paaskaars aan én een kaars voor Ton van Kooten, die op 16 juli is overleden en die we vandaag in ons midden missen. Ton zal in onze herinnering blijven als een bevlogen mens die ons vele malen inspireerde in vieringen en basisvergaderingen. We wensen Lous en zijn familie veel sterkte. De bloemen in deze viering zijn voor Lous.

Stilte ……

Muziek: Heb het leven lief- Liesbeth List

Leef als een kind
Van de wind en van de liefde
En herken de open blik
In de ogen van een vreemde
Dans met de maan
Sla je armen om de sterren
Ga je dromen achterna
Op de maat van de seizoenen
Heb het leven lief
Als de stormwind gromt en als de lente komt
En verberg je niet
Als de regen valt of de donder knalt
Zing het hoogste lied
Vlieg in vogelvlucht door de blauwe lucht
Heb het leven lief
En wees niet bang
Huil als het moet
Totdat je stikt in al je tranen
Maar ontwapen je verdriet
Met dezelfde overgave
Als waarmee je huilt
Je kunt uit je as herrijzen
Het geluk van het moment
Zet een streep door het verleden
Heb het leven lief
Als de stormwind gromt en als de lente komt
En verberg je niet
Als de regen valt en als de donder knalt
Zing het hoogste lied
Vlieg in vogelvlucht door de blauwe lucht
Heb het leven lief
En wees niet bang
Heb het leven lief
Met je ogen dicht of in het volle licht
Hou van wie je ziet
Pak de liefde vast
En verlies haar niet
Heb het leven lief
In de grijze nacht
En als de morgen lacht
Heb het leven lief
En wees niet bang

Wees maar niet bang

Opening

Een oproep “Heb het leven lief” kan alleen maar uitgesproken worden als we ons ten volle bewust zijn van alle omstandigheden die in dit leven voorbij kunnen komen.
Tussen de wieg en het graf passeren lichte en donkere dagen, vreugde en verdriet, genot en pijn. Hemelse klanken maar ook hels lawaai. Naast voor- ook tegenspoed. Naast samenzijn ook alleen zijn na een afscheid . En in de grote wereld zijn er niet alleen olympische spelen en wereld-kampioenschappen maar ook brandhaarden van geweld zoals in Afghanistan en hongersnood. Hoezo “Heb het leven lief”?
We beantwoorden deze vraag in deze viering met teksten en liederen hoe we er mee om kunnen gaan. Met vallen en opstaan. Met het lezen van een deel uit het Bijbelboek Prediker staan we stil bij de opeenvolgende tijd en vragen ons vervolgens af waar we nu staan in het leven. We zijn samen op weg en bemoedigen elkaar door te zeggen dat we niet bang moeten zijn om steeds opnieuw te beginnen. In een uitgesproken lofzang zijn wij onderdeel van het leven in veel groter verband, op aarde, in ons zonnestelsel, in het heelal. Het leven liefhebben is dan geloof in het Leven zoals dit zich manifesteert in het AL en het Eeuwige.

Zingen : Dit huis vol mensen

Lezen uit Prediker 3, 1-8

Alles heeft zijn tijd uit de Nieuwe bijblevertaling.

Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel.
Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven, een tijd om te planten en een tijd om te rooien.
Er is een tijd om te doden en een tijd om te helen, een tijd om af te breken en een tijd om op te bouwen.
Er is een tijd om te huilen en een tijd om te lachen, een tijd om te rouwen en een tijd om te dansen.
Er is een tijd om te ontvlammen en een tijd om te verkillen, een tijd om te omhelzen en een tijd om af te weren.
Er is een tijd om te zoeken en een tijd om te verliezen, een tijd om te bewaren en een tijd om weg te gooien.
Er is een tijd om te scheuren en een tijd om te herstellen, een tijd om te zwijgen en een tijd om te spreken.
Er is een tijd om lief te hebben en een tijd om te haten.
Er is een tijd voor oorlog en er is een tijd voor vrede.

Zingen : Tijd van leven

Hoe sta je op dit moment in het leven ?

Heb het leven lief, als de stormwind gromt en als de lente komt.
Als de stormwind komt, als je dreiging ervaart of bang bent voor wat er staat te gebeuren.
Of als de lente komt, in afwachting van de zomer, een leven vol positeve verwachtingen.

Hoe staan we nu in het leven of hoe kijken we misschien terug op belangrijke momenten in ons leven?
Marija Skobtsova, een Russisch-ortodoxe emigrante die in de vorige eeuw in Parijs de kloostergelofte aflegde schrijft het volgende:

Balans

Er zijn twee manieren van leven:
voortgaan op vaste grond,
alleen doen wat rechtvaardig is en respect afdwingt,
en met het oog daarop steeds alles meten,
afwegen, vooruitzien.

Maar er is ook zoiets als voortgaan op een watervlakte.
Dan kun je niet meten en vooruitzien,
het enige dat dan helpt is bidden zonder ophouden.
Eén ogenblik zonder geloof en je verdwijnt onder water.

Hoe staan wij in het leven, vinden we een balans in deze twee tegenovergestelde manieren van leven.
De vraag is niet te beantwoorden. Het gaat om uitersten.
Ik ervaar het als een koan, een ogenschijnlijk absurde vraag die niet te beantwoorden lijkt.
Een koan is een spirituele vraag waar een paradox in zit. En die vraag kan niet beantwoord worden met het rationele denken, door een denken in begrippen en in concepten.
Een vraag die als doel heeft om diep na te denken.

Nog twee uitersten

Uit een lied van Huub Oosterhuis, naar aanleiding van Psalm 1

Staan in winterlicht twee bomen
stram gelaten kaal wanhopig
Horen zij de storm aankomen
sluit de één zijn oren, ogen
wordt een zwaluw in zijn dromen
Grijpt de ander met zijn wortels
in nog onderaardser donker
Naar nog dieper waterstromen

Hoe reageren wij als we horen dat de storm in aantocht is?

Op de blog van het Dominikaner Klooster in Huissen vond ik het volgende: Bomen staan.

Geworteld in de aarde. In weer en wind. Ze kleuren groen om het voorjaar te begroeten, bieden schaduw in de hitte van de zomer. Wanneer hun taak is volbracht, sterven ze af. Laten hun sierlijke bladeren vallen om zich kaal en naakt over te geven aan de koude winternacht. Zij horen de storm aankomen, zegt het voort! Van boom tot boom. De een sluit zijn oren. Bang voor de storm? Of bang voor de stilte, als voorbode voor wat komen gaat? Hij sluit zijn ogen; om niet te hoeven zien? Naar binnen gekeerd, dromend van die zwaluw? Maar, één zwaluw maakt nog geen zomer … Toekomst is te vinden in het heden. Niet in dromen. Je ogen sluiten voor wat is, biedt geen garantie om een storm te kunnen trotseren.
Duisternis op weg naar licht
Een andere boom doet het anders. Hij grijpt terug op wat in hem is: levenskracht, levenssap. Waar haalt ie het vandaan? Uit waterstromen, diep in de aarde, diep in de kern van zijn bestaan. Ergens moet het te vinden zijn. Als je maar niet bang bent in het donker. Nooit is het helemaal donker. De bomen staan in winterlicht. Voldoende om je staande te houden. Voldoende licht om je zoektocht naar die diepe waterstromen te vergezellen. Nee, het licht is niet uitbundig. Ik weet het. Eerder ingetogen, naar binnen gekeerd. Spaarzaam licht. Om te waken, het uit te houden. Om je op te laden, je te laven aan de waterstromen.
Waar haal je je levenssap vandaan. Ergens diep in de kern van je bestaan moet het te vinden zijn. Als je maar niet bang bent in het donker!
Want straks mag je weer voluit leven. Dan kun je weer het daglicht verdragen. Nu nog is het wachten. Stormen voorbij laten razen. Een beetje sterven. Loslaten. Om ruimte te maken. Om die levenssappen de kans te geven weer te stromen. Nu nog ben je naar binnen gericht, straks richt je je weer op. Fier als een populier. Met de neus in de wind.

Muziek

Solitude ( van de cd Emotions van Frits Feldbrugge, gespeeld door Cathelijne Noorland) nr. 1

Wees niet bang

Freek de Jonge zei het zo:
Wees niet bang je mag opnieuw beginnen
vastberaden doelgericht of aarzelend op de tast
houd je aan regels volg je eigen zinnen
laat die hand maar los of pak er juist een vast
Wees niet bang voor al te grote dromen
ga als je het zeker weet en als je aarzelt wacht
hoe ijdel zijn de dingen die je je hebt voorgenomen
het mooiste overkomt je, het minste is bedacht
Wees niet bang voor wat ze van je vinden
wat weet je van een ander als je jezelf niet kent
verlies je oorsprong niet door je te snel te binden
het leven lijkt afwisselend maar zelfs de liefde went
Wees niet bang je bent een van de velen
tegelijk is er maar een als jij
dat betekent dat je vaak zult moeten delen
en soms zal moeten zeggen: laat me vrij

Zingen: Geef alle ruimte aan de liefde

Lofzang op het leven

Wat verstaan we eigenlijk onder “het leven”. Gaat dat alleen over een mensenleven? Of is dat alles wat beweegt, wat ademt, wat tot leven komt, geboren is en dood kan gaan en ook alles wat groeit en bloeit, alles wat in de natuur te vinden is? Of misschien ook de maan, de zon de sterren, de melkweg, het heelal of universum?
In een in Zuid Afrika ontstane levensfilosofie is er een uitdrukking : “Ik ben omdat wij zijn en wij zijn omdat de aarde is.” Deze uitdrukking geeft aan dat we onlosmakelijk met de aarde verbonden zijn. Zo is het leven liefhebben, een liefhebben van ons eigen leven en dat van anderen en alles wat ons omgeeft.

Er is onnoemelijk veel in de wereld om van te houden. Zie bijvoorbeeld alleen maar de gelaatsuitdrukking van een mens, de schoonheid in de vele vormen van de beeldende kunst, de muziek, de wonderbaarlijke verschijnselen in de natuur, het licht bij zonsopgang en -ondergang, een sterrenregen bij heldere nacht, de verwondering bij steeds weer nieuwe ontdekkingen in wetenschap en techniek.

Maar er zijn ook grote contrasten met alle mooie dingen. Er is ook natuurgeweld, brandhaarden van geweld onder mensen zoals nu in Afghanistan, onrecht, armoede, hongersnoden, ziekte en ook de dood is in ons midden. Ondertussen lijdt de aarde (die onderdeel maakt van ons leven) onder alles wat mensen aanrichten om hun welvaart en vaak ongeremde consumptie te kunnen realiseren. Met als gevolg uitputting van grondstoffen en klimaatverandering. Helaas ontbreekt het ons mensen die denken van het leven te houden nog aan voldoende wijsheid.

Zowel in het groot in de wereld als in het klein in onze directe leefomgeving zijn er de lichte en donkere kanten.

Liesbeth List zingt daarom niet alleen over “dromen achterna gaan en over zorgeloos leven als een kind, over dansen met de maan. Ze roept ook op om niet bang zijn als de stormwind gromt en om te huilen als het moet. En om te proberen het verdriet te ontwapenen , niet bang te zijn en het hoogste lied te zingen tijdens een vogelvlucht door de blauwe lucht.
Het vergt levenskunst om het leven steeds lief te hebben en we zoeken daarom ankers om te zorgen dat we bij onze vaart op de levenszee niet op drift raken.
Ik noem een paar dingen.
Het leven liefhebben betekent niet dat we het leven kunnen opeisen. We hebben het gekregen en het is geen bezit. Het is fijn om iets te hebben maar bezit is tijdelijk. Als we ons dit bewust zijn betekent dit dat we niet alleen moeten leren om ons te hechten maar ook om te onthechten. We kunnen geluk hebben maar beter is het om gelukkig te zijn.
Het helpt ons om na te denken over een uitgangspunt van de vroegere Griekse stoïcijnen. Probeer bijvoorbeeld bij het denken eens te achterhalen waar je in je leven invloed op kan hebben en waar dat niet het geval is. Het betekent niet dat dit zoiets inhoudt van “laat maar gaan” of ongeïnteresseerdheid. Het is meer zoeken naar aanvaarding van de dingen zoals ze zijn om zo onnodig schuldgevoel of getob te verminderen en meer energie te hebben om door te gaan. Het betekent niet dat er geen verdriet zal zijn maar het geeft er een andere dimensie aan.
Als je liefhebt in het heden dan betekent dat bij het verstrijken van de tijd alles wat daarvan zichtbaar is aan verandering onderhevig is. Wij mensen worden ouder. In onze leefomgeving verandert de situatie voortdurend en in onze straat, ons dorp of stad, in ons land en op de wereld is er voortdurend verandering bij het verstrijken van de tijd. Hoe mooi staat dat in Prediker. De tijd van leven zoals we die kennen is ook eindig. Maar wij zijn onderdeel van al wat is. Is dat dan eeuwig? Dat we opgaan in het Al, bij de Eeuwige Ongeziene? Ton van Kooten sprak voor zijn afscheid: Ik ga nu heen en laat mij verrassen. Dat getuigt niet alleen van een liefde voor het bestaan van nu maar ook van een liefde tot wat eeuwig is, ook al is dat volslagen onbekend hoe dat zal zijn.
Heb het Leven Lief, hier, straks en voor altijd. Geloof in het leven, houdt goede moed en heb lief!

Pianomuziek

Collecte aankondiging

De collecte is bestemd voor Stichting Vluchteling. Sinds begin mei zijn ruim 550.000 Afghanen in eigen land op de vlucht geslagen als gevolg van het conflict tussen de (voormalige) Afghaanse regering en de Taliban. Inmiddels is een aantal van hen weer teruggekeerd naar huis, maar de noden blijven ongekend hoog. Stichting Vluchteling is direct in actie gekomen. De teams draaien overuren om mensen in nood bij te staan.
De hulpverlenende partners zijn momenteel ter plaatse in Afghanistan en zijn actief in de provincies Kandahar en Zabul in het zuiden van Afghanistan.
Hier ligt de focus op medische zorg, herstel van gezondheidsfaciliteiten en het geven van voorlichting over de verspreiding van ziekten. Daarnaast richten ze zich op de chaos in Kabul, waar ze gevluchte gezinnen zullen ondersteunen met cashhulp. Dit is een snelle manier om mensen in nood van eerste levensbehoeften te voorzien. Ook kunnen mensen zo zelf bepalen wat ze het hardst nodig hebben.
Bijdragen aan de collecte kan via de mandjes bij de uitgang en via de rekening van de Basisgemeente. Het rekeningnummer van de Basisgemeente is vermeld in het liturgieboekje.
En natuurlijk kan een bijdrage rechtstreeks naar Stichting Vluchteling ook!
Van harte aanbevolen.

Gedicht

Je kunt de eerste toon zijn in een lied
waardoor alle grenzen vergeten worden
wees niet bang
ook wanneer de toon amper klinkt
wees niet bang

Je kunt de eerste vonk zijn voor een vuur
dat alle wapens tot ploegen omsmelt
wees niet bang
wees niet bang
ook wanneer de tegenwind je striemt
wees niet bang

Muziek

Zing-vecht-huil-bid-lach-werk en bewonder , Ramses Shaffy

Voor die gene in een schuilhoek achter glas
voor die gene met de dicht beslage ramen
voor die gene die dacht dat hij alleen was
moet nu weten we zijn allemaal samen
Voor die gene met het dicht geslagen boek
voor die gene met de snel vergeten namen
voor die gene met het vruchteloze zoekken
moet nu weten we zijn allemaal samen
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder niet zonder ons
Voor die gene met de slapeloze nacht
voor die gene die ’t geluk niet kan beamen
voor die gene die niets doet alleen maar wacht
moet nu weten we zijn allemaal samen
Voor die gene met zijn mateloze trots
in zijn risicoloze hoge toren
op zijn risicoloze hoge rots
moet nu weten zo zijn we niet geboren
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder niet zonder ons
Voor die gene met het open gezicht
voor die gene met het naakte lichaam
voor die gene in het witte licht
voor die gene die weet we komen samen
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder niet zonder ons
niet zonder ons
niet zonder ons
niet zonder ons ,etc, etc

 

 

Muziek: van de CD Emotions van Frits Feldbrugge, gespeeld door Cathelijne Noorland, de CD Heb het leven lief van Liesbeth List en de CD Leef van Ramses Shaffy

Bronnen: Een jaar wijsheid uit de abdijen, samengesteld door Maria ter Steeg.
Blog Dominicanenklooster Huissen: Theo Menting, n.a.v. Liedtekst Huub Oosterhuis
Gedicht van Freek de Jonge uit ‘Kijk, Dat Is Freek’, 2011 Wees niet bang

Verdere info over onze basisgemeente gemeente:
www.oecumenische-basisgemeente-apeldoorn.nl