Oecumenische Basisgemeente Apeldoorn

Viering 7 juli 2024

“HET LEVEN ALS REKENSOM”

Welkom en mededelingen

Ontsteken van de kaars

Laten we beginnen met het aansteken van de kaars.

Om stralen van licht in een kwetsbare wereld. Want: Dit ene weten wij en aan dit één houden wij ons vast, in de duistere uren is er een woord, dat eeuwiglijk zal duren en wie ‘t verstaat, die is niet meer alleen.

Dit huis is een huis waar de deur open staat,
waar zoekers en zieners, genood of gekomen,
hun harten verwarmen,
van toekomst gaan dromen,
waar in wat hen drijft tot herkenning gaat komen,
de vonk van de geest in hun binnenste slaat.

Zingen: Dit huis is een huis waar de deur openstaat

Het leven als rekensom

Dit is de laatste viering van dit seizoen met als titel  “het leven als rekensom”. Wel een titel, die je uitdaagt, maar ook bij vlagen irriteert; alsof je van geboorte tot dood de regie hebt. Het een horizontale lijn is. De lijn van opstaan en naar bed gaan. Het begin en einde van een baan. Van zo laat dit en zo laat dat.
Een leven, dat bepaald wordt door de klok, de tijd. Efficiënt en doelmatig.
Inderdaad, zolang we leven, hebben we met tijd – de klok – te maken.
Het leven een rekensom? Als zinvol werk heel belangrijk voor je is? Liefde voor je werk en aandacht voor anderen hebt? Geniet van vrijwilligerswerk?
Maar ook, leren omgaan met tegenslagen, beperkingen, verdriet.
Ik hoop, dat iedereen zich herkent in de woorden “om warmte, zachtheid en liefde gaan we een leven”.  Dat is een verticale lijn.
Onze eigen zoektocht naar zingeving, waarbij er spirituele momenten zijn, die je bewust kiest of zomaar overkomen, die je toevallen. Ruimte voor verwondering.
Ons welkomlied van vanmorgen zegt genoeg.

Laten we de tijd nemen om op adem te komen; hier a.h.w. een plek vinden om ons op te laden. In alle vieringen wordt het horizontale en verticale, het overstijgende, benoemd en bezongen. De moed om door te gaan. Hoop, die niet sterven wil. Ruimte, waar het licht kan komen. Met iets in ons hoofd, dat stroomt en licht geeft.

Is het leven een rekensom? Bepaald door de waan van de dag? Beheerst door de klok? Nee toch….?

Ja, maar we moeten niet vergeten, dat er ook nog van alles moet gebeuren, de vieringenlijst moet ingevuld worden, gesprekken over samenwerking, de dreigende situaties in de wereld, het nieuw kabinet, we moeten opschieten, haast maken, we hebben niet zoveel tijd….

Pianospel: “Opzij, opzij, opzij….”

Maar is het de klok alleen die ons leven bepaalt? De laatste woorden van het lied van Herman van Veen zijn: “Een andere keer misschien, nou dag tot ziens adieu het gaat je goed.”  Bij de voorbereiding zeiden we tegen elkaar: “Het leven overkomt je, maar kun je het niet zo organiseren in je leven dat er iets ‘echt’ kan gebeuren? Kun je de kans groter maken dat er iets op je toekomt?  We leven soms erg gehaast.

Zingen: Tijd van Leven

Lezing Uit het boek Prediker

Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel. Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven, een tijd om te planten en een tijd om te rooien. Er is een tijd om te doden en een tijd om te helen, een tijd om af te breken en een tijd om op te bouwen.

Muziek: “Turn, turn, turn” door Pete Seeger

Prediker

Ja, de woorden van turn, turn, turn komen uit Prediker. Bijzonder hoe ze klinken, vooral wat er op het eind van deze woorden staat. Jammer dat ze vaak worden overgeslagen. Moet je horen wat daar staat: “God heeft alles wat er is de goede plaats in de tijd gegeven, en ook heeft hij de mens inzicht in de tijd gegeven. Toch kan de mens het werk van God niet van begin tot eind doorgronden. Ik heb vastgesteld dat voor de mens niets goeds is weggelegd, behalve vrolijk te zijn en van het leven te genieten. Want wanneer hij zich aan eten en drinken te goed doet en geniet van al het goede dat hij moeizaam heeft verworven, is dat een geschenk van God.”

Lied: Ruimte…. Waar het licht kan komen…

Het leven als een geschenk?

“Geest van God vuurt Gij ons aan”. We spraken over een horizontale en een verticale lijn. Die twee snijden elkaar. Daar waar de twee lijnen elkaar kruisen, lezen we de woorden: geniet van het leven want het is een geschenk van God. Je mag van het leven genieten, zoals je van eten en drinken mag genieten, want het is een geschenk van de Eeuwige.

Het leven als een geschenk van de Eeuwige? Nou? Dat hebben mensen ook wel eens anders gezien. Genieten van de vruchten van het leven als een geschenk van de Schepper? Bij de voorbereiding spaken we over Avondmaal, Eucharistie en over de manier waarop we dat hier in de basis doen.

In Nieuw Sion hebben we dezelfde gesprekken. Na een inleiding spraken we in kleine groepen. Van ons groepje was er maar één die het avondmaal positief beleeft. Tot mijn schrik hoorde ik herinneringen zoals: “jezelf een oordeel eten”; eisen, voorwaarden, normen, ernstig.
Zo kwamen we terecht bij Adam en Eva. Die genoten ook van vruchten. Of waren het verboden vruchten? We stonden stil bij een Joodse uitleg. Een uitleg met ruimte.

Luister: ik werkte als pastor in Zutphen en had daar een bijbelgroep. We behandelden het Scheppingsverhaal: moeilijke vragen: waarom die boom van kennis van goed en kwaad? Waarom schiep de Schepper het kwaad? Waarom??
Op een studiedag was bij ons Frans Andriessen, pastoraal-psycholoog. Hij vertelde over een bezoek aan Jeruzalem samen met andere theologen. Een opper-rabbijn leidde de bijeenkomst. Die rabbijn stelde voor om het verhaal uit Genesis 2 te lezen: het verhaal over Adam en Eva in het paradijs en het eten van de verboden vruchten.
Hij vroeg aan Frans het verhaal voor te lezen. Het is tenslotte een “luister-verhaal”. Frans las het hele verhaal en kwam bij de passage dat Adam en Eva zich verborgen hadden na het eten van de appel. En op strenge toon las hij voor: “Adam, waar zijt ge?”

De rabbijn onderbrak hem met de woorden: “Stop, hou maar op, als je dit verhaal zo leest, dan spijker je de hele bijbel dicht. Ik zal het zelf voorlezen.” En de rabbijn begon van voren af aan. Ja, een verhaal bestaat uit begin en eind. De schepping van de tuin, het boetseren van de mens, waarin de Schepper zin eigen leven inblaast, de schepping van de vrouw en de waarschuwing niet van die ene boom te eten. Ze eten er toch van, worden bang en verbergen zich. Bij dat gedeelte las de rabbijn dezelfde woorden: Adam, waar ben je? Maar op een heel bezorgde en vriendelijke toon. Meer de toon van: wat is er met jullie gebeurd? Ja, je hebt het al ontdekt: ja, daar wordt je bang van: van je kwetsbaarheid. Ja, zo werkt het in het leven: je mag het zelf verder ontdekken. Ja, je hebt je eigen vrije wil. Dat betekent afzien: je komt onkruid tegen en geboortepijn. Ga maar op weg. Hier! Neem een appel mee voor onderweg en onthoud dit: die appel en de vruchten van de aarde, ontdek ze als een geschenk van mij. Vooral als je het deelt, dan gebeurt het wonder….

Zingen: als je brood deelt…

Samen delen we brood

Gevraagd wordt om in een halve kring rond de tafel te gaan staan.

Als je brood deelt, deel je iets van jouzelf. Bij dit brood brandt onze kaars, symbool van dingen uit krant en bijbel die Licht betekenen in ons leven.
Als je brood deelt wordt het licht.
We zongen ervan: Ruimte waar het licht kan komen.
Het licht dat dit leven bedoeld is als een cadeau, een geschenk.

Als wij brood delen, mag dat een symbool zijn van alles wat ons voedt, een symbool van het leven met elkaar delen. Dit brood betekent ook dat we van het leven mogen genieten als een geschenk. We geven elkaar brood en weet dat je het leven gekregen hebt. Het heilige wat wij delen mogen we beleven als een geschenk van God.

Na het rondgaan van de schalen met brood gaat iedereen weer zitten.

Bron van Zijn

In deze laatste viering van het seizoen kijken we terug naar mooie vieringen waarin we met elkaar deelden wat ons bezielt. We kijken terug naar onze aandacht voor elkaar, onze aandacht voor anderen ….

We staan stil bij de Bron waar onze bezieling vandaan komt en we noemen die Bron met de woorden van het Aramese Onze Vader:

Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat me ontroert.
Ik geef u een naam opdat ik u een plaats kan geven in mijn leven.
Bundel uw licht in mij – maak het nuttig.
Vestig uw rijk van eenheid nu,
uw enige verlangen handelt dan samen met het onze.
Schenk ons wat we elke dag nodig hebben aan brood en aan inzicht.
Maak de koorden van fouten los die ons vastbinden aan het verleden,
opdat wij ook anderen hun misstappen kunnen vergeven.
Laat oppervlakkige dingen ons niet misleiden.
Uit u wordt geboren:
de alwerkzame wil,
de levende kracht om te handelen,
en het lied dat alles verfraait
en zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.

Collecte

Anders omgaan met de tijd, de tijd anders beleven, hoe moeilijk kan dat soms zijn.
Het buitengewone belang van de tijd en hoe we daar mee omgaan; het huidige ogenblik dat nu voor ons ligt benutten en hoe we daar gehoor aan geven.
Er zijn plaatsen om te oefenen om met aandacht, bewust en doelgericht ons leven te leiden van binnenuit; ons niet te laten meeslepen door de eisen van de klok, onze agenda’s of door alleen maar te reageren op wat gebeurt.
Een van de plaatsen om dit te oefenen is het klooster Nieuw Sion. Daarom is de collecte in deze viering bestemd voor Nieuw Sion, van harte aanbevolen.

Zegen

We baden tot de Bron van het leven.
De zegen van die Bron laat ons nooit vallen en gaat met ons mee.
Met Zijn/Haar zegen:
“Moge de weg je tegemoet komen.
Moge de wind altijd in je rug zijn, de zon warm op je gezicht en de regen op je akker.
Totdat we elkaar weer ontmoeten moge de Eeuwige je beschermen met haar handen om je heen.
Dat de zon je dagen helder maken en de sterren een licht zijn in de nacht.
Bloemen langs de weg die je gaat en je huis stevig in de storm.
Totdat we elkaar weer ontmoeten moge de Eeuwige je beschermen met haar handen om je heen.”

Zingen: An Irish Blessing

Uitblazen van de kaars en uitnodiging om de koffie en thee te delen als een geschenk.