Samen

Welkom en mededelingen

Een hartelijk welkom aan iedereen die vandaag in deze viering is.

Ik steek nu de kaars aan als teken van verbondenheid en
als teken
dat we durven geloven
dat de duisternis niet zal overheersen
dat er licht zal zijn voor iedereen.

Zingen: Welkom

Samen

In de vieringenlijst staat bij deze viering onder andere: “Delen is vermenigvuldigen. Pinksteren is het feest waarop de mensen “bevangen worden” door de geest, door enthousiasme. Het vormt het startpunt van de kerk, de beweging van mensen waarvan wij ook deel uitmaken. En duidelijk is dat we het niet alleen kunnen, we hebben elkaar nodig om het vol te houden. Politiek en maatschappelijk is in de afgelopen decennia door het neoliberalisme de nadruk komen te liggen op “ieder voor zich” en minder op “samen” Met grote maatschappelijke gevolgen.”
En toen was het ook nog 5 mei, Bevrijdingsdag. De dag waarop we in Nederland vieren dat we in vrede leven. Dit jaar al 79 jaar.
Het werd dus een hele uitdaging om alles met elkaar te verbinden.

Het thema is Samen. Het klinkt zo gemakkelijk. Maar wat we zien is dat groepen mensen elkaar zijn kwijtgeraakt en vaak lijnrecht tegen over elkaar staan. Ook op kleine schaal, binnen families zelfs, lopen soms breuklijnen. Wat kunnen we doen om het tij te keren, zodat we elkaar weer verstaan en elkaar begrijpen? Kunnen we open staan voor de mening van anderen en luisteren zonder onszelf te verliezen? Daar gaat het in deze viering o.a over.
Antji Krog, een Zuid- Afrikaanse dichter, zegt: Je wordt pas mens door eenheid en verbondenheid met iedereen om je heen.

Er stond nog iets op de vieringenlijst, nl.: Kan het niet alleen – Stef Bos. We draaiden de cd en hoorden o.a.: Ik kan bergen verzetten, ik kan grenzen verleggen, ik kan stap voor stap de wereld veranderen, maar ik kan het niet alleen. Dit prachtige lied werd het uitgangspunt van onze gesprekken en we laten het jullie horen.

CD: Lied Stef Bos: Ik kan bergen verzetten

Ik kan bergen verzetten.
Kan grenzen verleggen.
Kan de tijd laten stilstaan, verliezen en doorgaan.
Ik kan de liefde verklaren.
Kan de hemel beloven.
En ik kan tegen de stroming in de toekomst geloven.

Maar ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan de sterren laten vallen.
Kan het water laten branden.
En ik kan stap voor stap de wereld veranderen.

Maar ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.

En ik kan het donker verlichten.
Kan jou leiden door de nacht.
En ik kan mijzelf overwinnen.
Beter worden dan ik dacht.
Kan de zwaarte van jouw schouders laten vallen.
En tegen de verdrukking in, dwars door alles heen.
De hemel op aarde laten zien.

En ik kan de tijd laten stilstaan, kan verliezen en doorgaan,
Met vallen en opstaan.
Van vooraf aan beginnen.
De sterren van de hemel zingen.
Het water laten branden.
De wereld veranderen.

Maar ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.
Ik kan het niet alleen.

Lezing Handelingen 2:1-13    Vertaling: Huub Oosterhuis

Toen de vijftig dagen waren vervuld,
waren allen bijeen onder één dak.
En het geschiedde plotseling uit de hemel:
geraas, als van een geweldige storm
en vol daarvan werd heel het huis waar zij zaten.
Voor hun ogen verschenen tongen van vuur
die zich verspreidden en neerdaalden op hen.
En vervuld werden allen van heilige geest
en zij begonnen het woord te spreken met andere tongen,
zoals de geest hen te spreken gaf.
Nu waren daar, in Jeruzalem, Joden bijeen,
vrome mannen, uit alle volkeren onder de hemel.
Toen die stem daar geschiedde
liep de menigte te hoop
en werd door elkaar geschud
want ieder hoorde hen spreken in zijn eigen taal.
Allen raakten buiten zichzelf
en wisten niet meer hoe of wat
en de een zei tegen de ander:
Wat wil dit zijn?
Maar sommigen zeiden smalend:
Ze zijn vol jonge, zoete wijn!

Zingen: Boek jij bent geleefd

De geest krijgen

Toch maar weer dat boek openslaan? Ik moet bekennen dat ik soms weerstand voel, jullie misschien ook…. Even slikken, want ja.. Israël – Gaza.. en zoveel extremisten die hun legitimatie in dit boek denken te vinden. Oorlogen en geruchten van oorlogen.
‘Boek jij bent geleefd..’ zongen we, en dat klopt zeker. Zouden we het juist daarom moeten blijven lezen? Het niet laten afpakken of framen, maar de verhalen steeds opnieuw interpreteren? Het is geen vaststaand mythisch heldenverhaal, maar vooral een heel erg menselijk boek over voortdurende fouten, en toch ook weer steeds nieuw begin. Het is het grote verhaal van uittocht en bevrijding, maar het gaat ook over alle denkbare menselijke- en kleinmenselijke- emoties. Het biedt metaforen voor hoe wij ook vandaag zouden kunnen leven.. En het geeft woorden aan een moraal die ons tot mensen maakt.

Dat dit, in ruim twee eeuwen, en door generaties volgelingen niet helemaal is nageleefd.. dat is een understatement.. Maar de verhalen brachten mensen ook tot veel goeds. En dus, ja, toch maar.. koppelen we vandaag bevrijding en geest, vrijheid en gemeenschap aan elkaar. En laten we ook nog duiven vliegen..

Na de dood van Jezus, zo gaat het verhaal, gingen de dagen voorbij. De leerlingen misten Jezus, maar ze voelden zijn aanwezigheid nog wel. En alles wat ze met hem hadden meegemaakt kwam naar boven..! Ze zochten elkaar op, zaten bij elkaar, haalden herinneringen op..
Toen kwam het oogstfeest, 50 dagen na Pesach, en daarom kwamen Joden van overal naar Jeruzalem. Misschien ken je dat rijtje nog: Parten, Meden, Elamieten, inwoners van Frygië en Pamfylië, tot en met Joden uit Rome en Kreta en Arabië. Waarmee maar gezegd wilde zijn: de hele wereld was er.

En wat er toen gebeurde? Je zou kunnen zeggen: de leerlingen kregen de geest. Realiseerden zich dat de boodschap van Jezus gedeeld moest worden. De naar binnen gerichte groep begon te vertellen, tegen ieder die het maar horen wilde. Zo enthousiast dat iedereen het begreep. Dat is nou echt een taalwonder: .. want al die mensen van overal vandaan.. men verstond elkaar. ‘Tongen als van vuur’ op hun hoofd.. Dat betekent dat ze zo geestdriftig waren dat cynische omstanders smaalden dat ze te veel wijn hadden gedronken. Maar hun verhaal, ja, dat sloeg onmiddellijk aan. Het ging als een lopend vuurtje.. Veel mensen wilden daar ook bij horen. En zo werden ze een groep, die ‘mensen van de weg’ werd genoemd. Ze hadden alles gemeenschappelijk, verkochten hun bezit om het met iedereen te delen. Werkelijk waar: ze deden alles SAMEN. Het was het begin van EKKLESIA.

Je begrijpt: zo bleef het niet. Het gedoe, het geruzie en gekonkel, de ego’s en het egoïsme, het kwam terug. Groteske vormen nam het aan. Ook daarin is helemaal niets veranderd. Dat is hoe het gaat, in de wereld, tussen mensen. Sinds mensenheugenis. We willen wel anders, maar hoe? Je hoort over een weg, een idee, een filosofie, zo zou het kunnen, allemaal samen, geen kloven of op zijn minst heel veel bouwers om die kloven te overbruggen..
En soms zie je nog steeds dat mensen de geest krijgen. Dat kan op heel veel manieren, via allerlei religies of filosofieën. Het maakt niet zoveel uit in welk jasje je ze steekt, dat hangt af van waar je ter wereld kwam, in welke cultuur je opgroeide, maar de grondgedachte van deze geest is: je bent niet alleen op deze wereld, zorg voor elkaar.

Er zijn gelukkig vele voorbeelden van mensen die die geest kregen en anderen inspireerden. Desmond Tutu bijvoorbeeld noemde het Ubuntu: ik ben omdat wij zijn. We hebben elkaar nodig. Martin Luther King, Mahatma Gandhi, Barack Obama, zuster Theresa, Alexei Navalny.. Zomaar wat grote namen. Maar overal in de wereld zijn er voor ons onbekenden die de geest krijgen en mensen om hen heen inspireren. Hoop geven. In woorden en daden.

Maar nu de praktijk. Hier en nu. Zijn er grenzen, of toch niet? Hoe ver moet je gaan met begrip voor de ander als er sprake is van pure kwaadaardigheid? Gaat het om vrede of om gerechtigheid? Zoveel vragen.. We kunnen onze ogen sluiten om het maar niet te zien, maar lost dat iets op? Vandaag herdenken en vieren we de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog, maar tegelijk woeden er in allerlei vormen nieuwe oorlogen om ons heen. Ik ga ze hier niet herhalen. We weten wat er allemaal speelt.

Antwoorden? Wij hebben ze niet. Alleen een grond: Heb je naaste lief als jezelf. De Frans-joodse filosoof Levinas duidt dat als.. de ander. En die in het gelaat kijken. Die echt willen zien. Hoe lastig dat soms ook kan zijn. Want dan is het niet alleen de persoon die op jou lijkt, dezelfde ideeën heeft, in dezelfde bubbel zit, maar ook de ander die echt anders is. Heel erg anders.

Wie is dan mijn naaste, vroegen ze in Jezus tijd al. En hij vertelde de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Die gaf het voorbeeld. In die tijd was een Samaritaan voor een jood wel een vijand.. Maar de vertelling zegt eigenlijk: het maakt niet uit waar je vandaan komt, tot welke groep je behoort, het gaat om wat jij doet als iemand, wie dan ook, een beroep op je doet. Of je die in het gelaat wilt kijken. Of JIJ een naaste bent.. Dat is een totaal ander uitgangspunt, een omkering.

Misschien hebben we daarom de geest wel nodig, om ook de woorden van Jezus ‘Heb je vijanden lief’ te kunnen begrijpen. En toepassen. Martin Luther King zei het zo: ‘Een liefde, die sterk is en gefundeerd op rechtvaardigheid en hoop, is de enige kracht die haat en onverdraagzaamheid kan overwinnen’.
We hebben gezien dat het kan.
Wij blijven geloven dat dat kan.

Meditatieve muziek

Ubuntu

Het was de bedoeling dat ik hier iets zou vertellen over de kracht van Samen en Samenwerken. Zoekend naar mooie woorden kwam ik steeds weer bij deze anekdote, die zegt alles wat ik wilde schrijven.

Een antropoloog had een spel voorgesteld aan kinderen van een Afrikaanse stam. Hij had een mand met lekkers onder een boom neergezet en had tegen de kinderen gezegd dat wie daar het eerst zou zijn dat mocht meenemen. Toen hij hun zei te gaan rennen, namen zij elkaar bij de hand en zijn Samen gaan rennen. Toen zijn ze Samen gaan genieten van het lekkers. Toen hij hun vroeg waarom ze het zo hadden gedaan, terwijl toch één van hen alles alleen zou kunnen hebben, antwoordden zij: UBUNTU……… ik ben omdat wij zijn!

Lied: Alleen kan ook, met twee is beter

Collectedoel Unicef

Na de oorlog ’40- ’45 besloten de verenigde Naties iets te doen voor de vele kinderen die in die vreselijke periode de dupe waren geworden. In 1948 was het zover dat het kinderfonds van de Verenigde Naties werd opgericht: UNICEF, het Childrens Emergency Fund. Eén van de landen waar direct hulp werd geboden was Nederland. Nog steeds is Unicef er druk mee de situatie voor kinderen te verbeteren.

Ik heb drie voorbeelden uitgekozen van hulp die Unicef biedt aan kinderen in oorlogsgebieden. De andere projecten van Unicef gaan gewoon door.

Om te beginnen is de toegang tot Gaza beperkt. Wat het leveren van levensreddende middelen lastig maakt. Toch zijn er al bijna 500 UN-vrachtwagens de grens overgegaan. Ondertussen wordt ervoor gezorgd dat er zoveel mogelijk hulpgoederen op voorraad liggen zodat de hulp direct kan worden opgeschaald wanneer de toegang verruimd wordt.
Er wordt samengewerkt met andere hulporganisaties en lokale partners om zoveel mogelijk hulp te bieden. Vooral gericht op eerste levensbehoeften.

In de conflictgebieden zoals Khartoem en Darfur ondersteunt UN de kritieke levensreddende voorzieningen. In ziekenhuizen met medische spullen en de mogelijkheid om medicijnen en vaccinaties koud te bewaren. Er worden ondervoede kinderen behandeld. Er wordt scherp gelet op ernstige schendingen van kinderrechten.

In de kalmere gebieden wordt gezorgd dat de basisdiensten zoals gezondheidszorg, schoon water, sanitaire voorzieningen, onderwijs en het identificeren en het behandelen van ondervoede kinderen, kunnen blijven functioneren. Er is ook psycho-sociale zorg en er worden kindvriendelijke ruimtes opgezet.

Mensen die ontheemd of gevlucht zijn worden geholpen met schoon water en alle eerder genoemde zorg. Dit zowel in Soedan als in de buurlanden.

De Unicefteams in Oekraïne zetten alles op alles om levensreddende hulp voor kinderen aan te bieden en op te schalen. Unicef werkt met overheden, gemeentes en lokale partners om de meest kwetsbare kinderen te bereiken. Er worden mobiele teams ingezet die op moeilijk bereikbare plekken kunnen komen om zo ook daar kinderen te bereiken. Er worden Spilno Spots opgezet. Dit zijn kindvriendelijke ruimtes waar psycho-sociale ondersteuning wordt gegeven. Dit gebeurt veel in groepsverband, maar als het nodig is, is er individuele begeleiding. Er wordt ook gewerkt aan herstel, bijvoorbeeld door beschadigde scholen te herstellen.

Ook in Nederland is Unicef actief met het ondersteunen van kindvriendelijke opvang voor vluchtelingen en om ervoor te zorgen dat onbegeleide kinderen niet van de radar verdwijnen.

Collecte

Waar ik aan denk – Marieke Lucas Rijneveld

Marieke Lucas Rijneveld schreef voor de Nationale dodenherdenking op 4 mei 2023 het volgende gedicht.

Het is niet moeilijk om stil te zijn,
toch wist ik al vroeg: rouw past nooit
in twee minuten. Het is eerder de
opwarmingstijd van een magnetrongerecht,
een eenpersoons-stamppot die een beetje
naar plastic en een beetje naar verdriet smaakt.
Ik weet heel goed dat in die geluidloosheid nooit
ieder mens herdacht, elk bombardement,
of alle schrik zit van wie-mij-ontdekt, het lek
en de hongervraag. Ook vermoed ik dat
hoop te groot is, want ik hoop wat af.
Soms word ik zelfs een duif, zo eentje die
harmonie brengt. Anderen zeggen dat ik
het niet kan begrijpen, dat je om echt stil
te kunnen zijn de oorlog meegemaakt
moet hebben. Dus ik houd mijn mond
en probeer aan vrede te denken.
Vrede past precies in twee minuten.

Zingen: Een lied om vrijheid

Duif

De Duif als symbool van éénheid kennen we allemaal. De boodschap van Hoop, Vrede en Liefde vindt al eeuwenlang weerklank bij mensen uit allerlei culturen en religies. Dit komt omdat de duif wordt gezien als een zachtaardige vogel die een boodschap brengt van Vrede en Hoop.
In het Christendom vertegenwoordigt de duif de Heilige Geest en wordt geassocieerd met Vrede en Hoop op een nieuw begin.
In het Jodendom is de duif een symbool van Vrede en wordt gezien als boodschapper van God.
Ook in de Islam is de duif een symbool van Vrede en wordt geassocieerd met de profeet Mohammed.

Vandaag 5 mei, op deze voor ons nationale Bevrijdingsdag……… geven wij jullie allemaal een duif mee naar huis. Geef haar thuis een plek of laat haar uitvliegen! De roep naar Vrede is van alle tijden en nu misschien wel meer dan ooit….
Op 10 december j. l. tijdens de schrijf dag van Amnesty International deden Yvonne Scheepsma en haar zussen een oproep om te zingen voor vrede.
Ik citeer:
Wij zingen en roepen op tot vrede.
Voor de kinderen van Gaza, voor de kinderen van Israël.
Voor alle kinderen in oorlogsgebieden
Voor alle mensen in oorlogsgebieden
Waar mensen lijden en geen toekomst hebben
Mag de wereld niet stil zijn.
Dat dit lied over vrede over de hele wereld gezongen mag worden
en viraal mag gaan
Dat mensen in koren, kerken, synagogen, moskeeën,
overheidsgebouwen, stationshallen en pleinen over vrede gaan zingen
In de Hoop dat de intentie van dit lied wereldwijd voelbaar mag zijn.
Vrede is een Mensenrecht. Wij zingen Dona Nobis Pacem.

Zingen: Donna Nobis Pacem

Duif uitdelen

Zegen

Het thema van deze viering is Samen. Samen heeft alles te maken met Verbinding. Dit werd mooi verwoord in de Zegenwens van de februariviering en geven we jullie graag nogmaals mee. Na de zegenwens zingen we ‘Geef alle ruimte aan de liefde’ en daarna is er koffie en thee en tijd voor ontmoeting.

Wij zegenen elkaar
Opdat wij gaan van hier in vrede.
Opdat wij verbinding vinden,
van hart tot hart
Opdat wij zien en gezien worden.
Opdat wij horen en gehoord worden.
Opdat wij raken en geraakt worden
Amen

Zingen: Geef alle ruimte aan de liefde

Koffie en thee

 

Colofon

Muziek:
Kan het niet alleen – Stef Bos, cd: Een sprong in de tijd

Méditation- Frits Feldbrugge
Gespeeld door Cathelijne Noorland, cd Émotions

Tekst: Waar ik aan denk, Marieke Lucas Rijneveld
Gedicht geschreven voor de Nationale Dodenherdenking op 4 mei 2023

Illustratie: Len Munnik

De collecte is bestemd voor Unicef
Bankrekening NL TRIO 0379 2542 15 t.n.v Stichting OBA o.v.v viering mei 2024