Wolkenlucht (film en muziek)

Inleiding en Gedicht (De Wolken van Martinus Nijhof)

De wolken
Een gedicht dat nog regelmatig bij mij boven komt.
Ik was 15 en ik moest het uit mijn hoofd leren om het te kunnen voordragen op mijn eindexamen Nederlands.
Ik keek toen ook al graag in de lucht naar de wolken, waarin je mooiste verhalen kon fantaseren.
Als ik nu naar boven kijk, zie ik in de wolken mijn eigen levensverhaal voorbij glijden.
En ik denk: Alles gaat over..alles gaat voorbij… maar ook… alles gaat verder doorgegeven van generatie op generatie.

Martinus Nijhoff zei het zo:

Ik droeg nog kleine kleren, en ik lag
Lang-uit met moeder in de warme hei.
De wolken schoven boven ons voorbij.
En moeder vroeg wat ‘k in de wolken zag.

En ik riep: Scandinavië, en: eenden,
daar gaat een dame, schapen met een herder.
De wond’ren werden woord en dreven verder,
Maar ‘k zag dat moeder met een glimlach weende.

Toen kwam de tijd dat ‘k niet naar boven keek,
Ofschoon de hemel vol van wolken hing.
Ik greep niet naar de vlucht van ’t vreemde ding
dat met zijn schaduw langs mijn leven streek.

Nu ligt mijn jongen naast me in de heide
en wijst me wat hij in de wolken ziet.
Nu schrei ik zelf, en zie in het verschiet
De verre wolken waarom moeder schreide.

Welkom , sfeertekening en aansteken kaars

Hartelijk welkom op deze digitale viering van de oecumenische basisgemeente met het thema LUCHT.
Heel even hadden wij, de voorbereidingsgroep van deze viering, Herman, An, Joop en Corrie, gehoopt dat wij bij elkaar konden komen in de Doopsgezinde kerk. Helaas moeten wij nog even geduld hebben. Zoals we nu zitten, zijn we gescheiden, maar hoe dan ook vormen we als Basisgemeente een gemeenschap.
Herman steekt nu de kaars aan, die hij straks met zijn eigen adem weer zal uitblazen.

We steken een kaars aan. Door onze adem wordt hij straks weer uitgeblazen.

In het Epistel staat bij de omschrijving van lucht: We beginnen en eindigen met adem. Het is de scharnier tussen lichaam en geest.

In het Bijbelboek Genesis 2 staat: God blies de levensadem in zijn neus, alzo werd de mens als een levend wezen.

Als een baby na de geboorte gaat ademen, is dat altijd een groot wonder.
In deze tijd van Corona staan we meer stil bij ademhalen.
Als je corona krijgt blijkt ademhalen harder nodig dan eten en drinken.
Als je heel veel ademnood hebt, kom je soms op de IC terecht en dan kun je het zelfs niet overleven.
We hebben de afgelopen tijd hier veel voorbeelden van gezien.
Over adem en lucht is nog nooit zoveel gezegd en gedacht: Blijf op afstand, niet teveel mensen bij elkaar, draag een mondkapje, de aerosolen vliegen door de lucht.
Je kunt in deze tijd het best op adem komen, buiten in de natuur b.v. in het bos of op het strand. Het is niet alleen lucht in de longen, het is ook voelen dat je de geest krijgt. Dat je leeft.
Lucht lijkt zo gewoon, maar als je er langer over nadenkt, is het één fascinerend fenomeen. Het is onzichtbaar, alom aanwezig en van levensbelang.
Deze aspecten laten we in deze viering in verschillende vormen aan de orde komen.

Lied: Dat ik aarde zou bewonen

1. Dat ik de aarde zou bewonen,
niet op vleugels als een arend,
niet in schemer als een nachtuil,
niet kortstondig als een bloem,
2. niet op vinnen onder water,
niet gejaagd en niet de jager,
niet op hoeven, niet met klauwen,
maar op voeten twee
3. om de verte te belopen,
om de horizon te halen-
en met handen die wat kunnen:
kappen, ruimen, zaaien, oogsten;
4. met een neus vol levensadem,
met een buik vol van begeren,
met een hoofd niet in de wolken
wel geheven naar de zon
5. om te overzien die aarde,
haar te hoeden als een kudde,
haar te dienen als een akker
en te noemen bij haar naam.
6. Dat ik ben, niet meer of minder,
dan een mens, een kind van mensen,
één van velen, één met allen,
groot en nietig, weerloos vrij
7. om te zijn elkaar tot zegen,
om te gaan een weg van dagen,
liefdesweg, die ooit zal leiden
naar een menselijk bestaan.

Dia serie met  luchtbeelden

Over water en lucht

Voor mijn werk waren Yvonne en ik een tijdje in Indonesië. Tijdens ons verblijf in Banda Aceh hebben we natuurlijk alles uitgebuit wat maar mogelijk was. Zo waren we op een zonnige dag aan het strand van Sabang, een eiland net boven Banda Aceh. Daar heb ik een bijzondere herinnering aan die met deze viering te maken heeft.

Ik dook de zee in en onder water kwam ik terecht in een wondere wereld. Wiegend zeewier, koraalriffen in glashelder water, kleurrijke vissen die in scholen voorbij flitsten. Maar ook: afval dat in zee was gedumpt, restanten van visnetten op de bodem, meer van dat spul. En een stel roofvissen die visjes achterna joegen.

Na enige tijd met ingehouden adem rondkijken moest ik terug naar het wateroppervlak om lucht te happen. Naar de zon, de wolken, de wind. Meeuwen die op hun vleugels rondzweefden. Maar in de lucht ook wittestrepen van kruisende vliegtuigen, rookpluimen in de verte. En troep op het strand.

Zo ging ik een paar keer kopje onder en kwam weer boven water. Ik weet nog goed dat ik me toen bewust werd van het onlosmakelijke verband tussen water en lucht met hun eigen schoonheid én met hun vervuiling, en die flinterdunne scheiding daartussen. Twee werelden, zo verschillend en toch zo met elkaar verbonden.

Dat heen-en-weer bewegen in het water merk ik ook, als ik de krant lees en het nieuws volg over klimaat en duurzaamheid. Ik word aan de ene kant onrustig, maar zie van de andere kant ook goede voornemens en concrete acties. Zo maar een paar voorbeelden.

De opwarming van de aarde stevent af op 3 graden Celsius. Er moet als de wiedeweerga iets gebeuren om een klimaatramp te voorkomen, zegt het milieubureau van de Verenigde Naties in een recente studie. De traagheid van handelen wordt voor een deel verklaard uit het onvermogen om op de lange termijn te denken.

Het is de ambitie van Joe Biden om als klimaatpresident van Amerika de geschiedenis in te gaan, heeft hij bij zijn inauguratie in januari gezegd. Nadat Trump eruit is gestapt, zullen de Verenigde Staten zich weer aansluiten bij het Klimaatakkoord van Parijs. Dat was Biden’s eerste actie.

Met het nieuwe Europese landbouwbeleid wordt het niks met de doelstellingen uit het Klimaatakkoord van Parijs. Het lijkt soms alsof politici nog steeds niet door hebben dat we in een crisis zitten en dat de biodiversiteit onder grote druk staat.

Op de klimaattop in januari in Den Haag zaten regeringsleiders om de tafel om de klimaat-crisis nu eens echt aan te pakken. Er werden goede voornemens uitgesproken maar weinig concrete acties werden er niet aan verbonden. Er werd trouwens wel geld toegezegd.

Steeds meer bedrijven gaan op de groene toer. Friesland Campina werkt voor haar verpakkingen alleen nog maar met PET-flessen van honderd procent gerecycled materiaal. Daarmee voorkomt het bedrijf de productie van 1,9 miljoen kilo nieuw plastic.

De roep om de snelweg tussen Utrecht en Amersfoort te verbreden om de doorstroom te bevorderen is nog niet verstomd. Het draagt bij aan de verlaging van de CO2-uitstoot, zeggen voorstanders. Maar het gaat wel ten koste van het natuurgebied Amelisweerd, reageren natuurorganisaties.

Elektrisch rijden komt steeds meer binnen handbereik, blijkt uit marktonderzoek. Er bestaat al een aanschafsubsidie voor nieuwe elektrische auto’s. Dat helpt verder op weg naar duurzame mobiliteit.

Nog één dan: asperges staken half januari hun kopjes al boven de grond. Normaal komen die pas in maart tevoorschijn. Ook dit verschijnsel wordt aan de veranderingen in het klimaat toegeschreven.

Uit een enquête van Milieu Centraal blijkt dat een op de drie Nederlanders sinds de corona-crisis duurzamer willen leven. Met name jongeren zeggen dat ze meer praktische tips en informatie willen over hoe ze hun duurzame voornemens verder kunnen uitvoeren.
Voorbeelden te over. En zeg nou eerlijk, we weten met z’n allen heus wel hoe het zit en waar het fout gaat. Maar kennis alleen is niet de enige bron van handelen. Het gaat misschien nog wel meer om instelling, mijn houding tegenover deze wereld op drift. Niet praten -ook nodig hoor,om geïnspireerd te blijven – maar dan ook de handen uit de mouwen steken.
In de wetenschap dat met iedere kleine stap in de richting van de vier elementen iets van de vergane magie zal terugkeren. Op een dag, als we geleerd hebben de elementen als vrienden en niet als vijanden te beschouwen, zullen aarde, vuur, water en lucht de macht herwinnen die ze van nature aan het begin van de wereld bezaten, las ik ergens.
Om aan te sluiten bij het vertrouwen uit de vorige viering en met een knipoog naar de volgende: “Het is belangrijk dat vuur vlamt op hoop en niet op cynisme”, zegt Massih Hutak, een jongerenwerker in Amsterdam-noord.

Lied: De aarde snakt naar adem

Zend uw adem, wij komen tot leven. 2x
Gemaakt uit deze aarde
zijn wij met haar verwant.
Wij groeten broers en zusters,
de maan, de wind, het land
Wij gaan over de aarde,
zij draagt en duurt en voedt.
Wij lopen in verwond’ring
en proeven: het is goed.
Wij leven van de aarde
die ons is toevertrouwd.
Wij danken voor de schepping,
staan in voor haar behoud.
Zend uw adem, wij komen tot leven. 2x
Toch reiken wij naar sterren en
plukken zonder maat;
ontsluieren geheimen,
herscheppen grond en zaad.
En lopen zo verloren,
is er een weg terug?
De aarde snakt naar adem
en raakt snel uitgeput.
De witte bergen smelten,
de grond wordt grauw en droog.
Gerooid worden de wouden
met storm en vloed als oogst.
Zend uw adem, wij komen tot leven. 2x
God, schenk opnieuw uw adem,
de geest die wijsheid schenkt,
die keert verharde harten,
het dor verstand doordrenkt.
Dan kiezen wij het leven
en delen zee en land
en ieder plukt de vruchten
van wat z/hij heeft geplant.
De zon schijnt in het water,
de lucht klaart op, wordt licht.
De zee krioelt van leven,
de schepping, uw gedicht.
Zend uw adem, wij komen tot leven. 2x

Ademtocht

Lucht, adem
Toen je geboren werd, was het eerste wat je deed, LUCHT in ademen. Lucht is één van de 4 elementen en zonder lucht kunnen de andere 3 : aarde, water en vuur niet bestaan. Lucht heb je nodig om te kunnen leven. Je maakt deel uit van het geweldige mysterie dat LEVEN is!!
Via de lucht kwamen ook lieve woordjes en geluiden op je af en je reageerde daarop.
Lucht staat voor het leven.
Lucht staat ook voor het denken, de geest, communicatie, leren en nog veel meer.
Lucht kun je niet vastpakken, maar je kunt er wel veel meedoen, bv muziek maken.
Onze kleinzoon heb ik bij zijn doop gezegend met lucht, dat ik uitblies door middel van mijn blokfluit en ik heb toen ook het muziekstuk LUCHT gespeeld uit de 4 elementen.
We waren toen , maar ook nu omringd door lucht en lieve mensen, die ons dierbaar zijn.
Herman en ik gaan nu voor jullie en stuk op de blokfluit spelen, dat heet “lucht” oftewel “AIR” uit Watermusic van Händel.
Lucht in de muziek

Collecte voor Milieudefensie

Ze zijn één van de meest invloedrijke milieuorganisaties in Nederland.
Milieudefensie zet zich in voor een eerlijke en duurzame toekomst.
Dit jaar is het thema : “Een betere wereld voor onze kinderen”.
Ze willen zich hard maken, dat ons milieu en klimaat het gaat winnen in komende 2e kamer verkiezingen, om onze kinderen een beter vooruitzicht te bieden.
We hebben geen tijd meer te verliezen.
Vorig jaar had Milieudefensie een rechtszaak aangespannen tegen Shell om boeren in Nigeria een schade vergoeding te geven voor de jarenlange olievervuiling die Shell daar heeft aangericht. Met donaties hebben ze de rechtszaak kunnen bekostigen. De rechter heeft Shell veroordeeld tot schadevergoeding van de boeren!!
Wat wil Milieudefensie bereiken:
Leiders, die alles op alles zetten voor klimaat, een gezonde economie en een eerlijk Nederland;
met strengere regels voor vervuilende bedrijven;
zodat vervuilende bedrijven eindelijk de kosten gaan betalen van de schade die ze veroorzaken;
en boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten;
reizigers genieten van beter en goedkoper OV;
huizen geïsoleerd en verduurzaamd worden;
en er zo genoeg groene banen zijn voor iedereen.
Je kunt je gift storten op de rekening NL17 TRIO 03792541 15 ten name van
Stichting OBA o.v.v. collecte Milieudefensie.
Je kunt ook meedoen met acties van Milieudefensie, ga dan naar www.milieudensie.nl

Lied: Vogelvluchten doen vermoeden

Vogelvluchten doen vermoeden
hoe de vrijheid voelt zo hoog.
Wie kan schapenwolken hoeden
tot aan verre regenboog?
Bomen, aarde vast geworteld,
lonken waaiend naar het licht.
Blijven, leunend tegen stormen,
vastberaden opgericht.
En uit water, spieg’lend water,
kijkt me mijn verlangen aan
als een beeld naar een gelijk’nis
en ik hoorde dat het goed is,
goed genoeg om door te gaan.
Mensen vrijheid voelt haar banden,
weet zich binnen tijd en huid.
Maar in woorden en door handen
breken zachte krachten uit.
Vreemdeling bij name noemen,
machtigen te machtig zijn;
klein geloof in visioenen brengt
bevrijding dichterbij!
En bij water, stromend water,
ziet een mens de ander aan.
In hun ogen de gelijk’nis
en ze weten dat het goed is,
goed om samen door te gaan.

Afsluiting met gedicht

Om adem
Neem van mij mijn onrust
Het jagen door de tijd,
het piekeren, de zorgen,
de onmacht en de spijt.

Neem van mij mijn twijfel,
Het rusteloze gaan,
Het steeds weer zoveel moeten,
Het nooit genoeg gedaan.

Geef mij van jouw ruimte,
Het wijde van de lucht,
Het verre vogelfluiten,
De ganzen in de vlucht.

Geef mij van jouw kleuren
Het lichte tere groen,
Het wit van de margrieten,
De klaproos, korenbloem.

Geef mij van jouw stilte
De kalmte van een meer,
Het regelmatig ritme,
De branding van de zee.

Margriet Spoelstra uit Zangen van zoeken en zien

Kaars uitblazen

Foto collage voorbereidingsgroep en Colofon